Zwolnienie lekarskie na czas wykonania badań dla osób przewlekle chorych

Czy osoby przewlekle chore, których stan zdrowia pozwala na podjęcie pracy powinny otrzymać dodatkowe dni urlopu lub umożliwienie wypisania zwolnienia lekarskiego na dzień wyznaczonych badań kontrolnych? 

Posłowie Joanna Mucha, Hanna Gill-Piątek, Paweł Zalewski, Michał Gramatyka, Mirosław Suchoń, Tomasz Zimoch skierowali interpelację do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz Ministra Zdrowia w sprawie zwolnienia lekarskiego na czas wykonania badań dla osób przewlekle chorych

Jak czytamy w interpelacji nie budzi wątpliwości to, że przy schorzeniach onkologicznych ważne jest przeprowadzanie systematycznych kontroli choroby i przechodzenie badań. Badania, które są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia odbywają się w godzinach czasu pracy szpitala, co często przekłada się na kolizję z godzinami pracy osób chorych, a za dzień wykonywania badań nie przysługuje zwolnienie lekarskie. Brak możliwość skorzystania ze zwolnienia lekarskiego często prowadzi do rezygnacji z pracy i przejścia na zasiłek.

Interpelacja została zakończona pytaniami:

• Czy w społecznym interesie jest funkcjonowanie systemu, który zmusza osoby chore onkologicznie do rezygnacji z pracy i przejścia na zasiłek?
• Czy jest możliwe przyznanie kilku dodatkowych dni urlopu osobom chorym onkologicznie, lub umożliwienie wypisania zwolnienia L4 na dzień wyznaczonych badań kontrolnych?
• Czy ministerstwo jest zainteresowane wprowadzeniem zmian, które zobowiązywałyby pracodawcę do udzielenia płatnego dnia wolnego pracownikowi choremu onkologicznie w celu wykonania badań zaleconych przez lekarza?

Odpowiedź Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej

W odpowiedzi udzielonej przez Stanisława Szweda sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej czytamy, że nie ma podstaw do wystawienia zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy osobie, której stan zdrowia pozwala na pracę zawodową. Natomiast celem zwolnienia od pracy jest odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy.

Jak czytamy w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim – zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres, w którym ubezpieczony ze względu na jego stan zdrowia lub stan zdrowia członka rodziny powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym jest niezbędne przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub członka rodziny.

Zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy wystawione przez lekarza upoważnionego przez ZUS są dowodem stwierdzającym czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. To lekarz wykonuje czynności takie jak rozpoznawanie chorób, zapobieganie im, leczenie, badanie stanu zdrowia, udzielanie porad, wydawanie orzeczeń i opinii.

Według kodeksu pracy:

• pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia,
• pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku,
• okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Według rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas tego zwolnienia według przepisów określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Odpowiedź na postawione przez posłów pytania zakończona jest stwierdzeniem, że biorąc po uwagę wyżej przytoczone przepisy prawa pracy nie ma podstaw do przyznania dodatkowych dni urlopu osobom chorym onkologicznie, a MRiPS nie prowadzi prac w zakresie wprowadzenia zmian legislacyjnych w zakresie wystawiania zaświadczeń lekarskich lub udzielania płatnego dnia wolnego pracownikowi choremu onkologicznie w celu wykonania badań zaleconych przez lekarza.

Źródło:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.),
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632),
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927),
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (Dz. U. poz. 2013),
5. Interpelacja nr 34112 do ministra rodziny i polityki społecznej, ministra zdrowia w sprawie zwolnienia lekarskiego na czas wykonania badań dla osób przewlekle chorych,
6. Odpowiedź na interpelację nr 34112 w sprawie zwolnienia lekarskiego na czas wykonania badań dla osób przewlekle chorych.