Nowe rozporządzenie w sprawie NDS i NDN

Przygotowywane przez MRPiPS nowe rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ma zapewnić lepszą ochronę pracowników.

Nowe  rozporządzenia w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy wchodzi w życie z dniem 21 sierpnia 2018 r.

Wydanie nowego rozporządzenia podyktowane zostało koniecznością wdrożenia do prawa krajowego postanowień dyrektywy Komisji (UE) 2017/164 z dnia 31 stycznia 2017 r., która to ustanowiła czwarty wykaz wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego. W opracowanym akcie wykonawczym zostały także uwzględnione wnioski Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy (MKds.NDSiN).

Nowe przepisy uwzględniają 13 wniosków MKds.NDSiN, których wprowadzenie do rozporządzenia ma zapewnić lepszą ochronę pracowników narażonych na działania szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Nowe regulacje będą miały również wpływ na ograniczenie występowania ewentualnych chorób zawodowych.

Zmiany wynikające z nowego rozporządzenia

1. Nowe rozporządzenia zakłada dodanie nowych substancji chemicznych do poprzednio obowiązującego wykazu z wartościami NDS i dla niektórych z nich wartościami NDSCh. Są to m.in.:

• difenyloamina – frakcja wdychalna z wartością NDS 8 mg/m³. Jest to substancja o szerokim zastosowaniu w przemyśle chemicznym, spożywczym, farmaceutycznym oraz gumowym;
• 4-chloro-3-metylofenol (PCMC) – frakcja wdychalna z wartością NDS 5 mg/m³. Dokumentacja i propozycja wartości NDS dla tej substancji została przygotowana na wniosek użytkowników tej substancji, głównie konserwatorów zabytków stosujących roztwory alkoholowe tego związku do konserwacji papierów oraz do dezynfekcji tkanin;
• kwas nadoctowy (PAA) – z wartością NDS 0,8 mg/m³ i NDSCh 1,6 mg/m³. Ze względu na skutki zdrowotne dla człowieka kwas nadoctowy został zaklasyfikowany do substancji szkodliwych w następstwie wdychania oraz w kontakcie ze skórą i po połknięciu, do substancji żrących powodujących poważne oparzenia skóry, uszkodzenia oczu oraz mogących spowodować podrażnienie dróg oddechowych. Roztwory wodne PAA wykazują działanie drażniące na drogi oddechowe i oczy, dlatego określona została wartość NDSCh;
• eter tert-butylowo-etylowy (ETBE) – z wartością NDS 100 mg/m³ i NDSCh 200 mg/m³. W Polsce substancja ta produkowana jest w zakładach PKN ORLEN S.A. i Grupa LOTOS. Podstawą do wyznaczenia wartości NDS były badania wykonane na ochotnikach, u których po narażeniu na ETBE w stężeniu 212 mg/m³ (LOAEL – najniższy poziom narażenia) przez 2h zaobserwowano podrażnienie błon śluzowych oczu, nosa i górnych dróg oddechowych oraz niewielkie zaburzenia funkcji płuc, mieszczące się w granicach wartości fizjologicznych;
• propano-1,3-sulton – z wartością NDS 0,007 mg/m³. Narażenie zawodowe na tę substancję dotyczy osób uczestniczących w procesie produkcji lub stosujących detergenty, inhibitory korozji lub inne produkty powstałe z użyciem tej substancji. Propano-1,3-sulton wchłania się do organizmu przez skórę, układ oddechowy i pokarmowy;

• metotreksat – frakcja wdychalna z wartością NDS 0,001 mg/m³. W Polsce metotreksat nie jest produkowany i obecnie brak jest danych o liczbie osób narażonych na związek w placówkach służby zdrowia, ponieważ nie zostały ustalone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tej substancji w środowisku pracy. Główne skutki działania metotreksatu po podaniu: dożołądkowym, domięśniowym lub dożylnym, obejmują: zahamowanie czynności szpiku kostnego, działanie hepatotoksyczne oraz zaburzenia płodności. W warunkach narażenia inhalacyjnego metotreksat może podrażniać oczy i błony śluzowe nosa. Substancja została zaklasyfikowana jako drażniąca na skórę i oczy;
• butano-2,3-dion (diacetyl) – z wartością NDS 0,07 mg/m³ i NDSCh 0,36 mg/m³. Diacetyl jest cieczą stosowaną jako składnik przypraw do żywności. Narażenie na ten związek występuje w przemyśle chemicznym i spożywczym;
• cyklofosfamid – z wartością NDS 0,01 mg/m³. Substancja ta ma działanie cytostatyczne i immunosupresyjne i stosowana jest w leczeniu różnych typów nowotworów. Przy produkcji cyklofosfamidu głównymi drogami narażenia zawodowego jest układ oddechowy i skóra. Brak jest danych na temat produkcji oraz zawodowego narażenia przy produkcji cyklofosfamidu w Polsce;
• 2-nitropropan – z wartością NDS 15 mg/m³. Substancja ta jest bezbarwną cieczą stosowaną głównie jako rozpuszczalnik do atramentów drukarskich, farb, lakierów oraz żywic, a w mniejszym stopniu stosowana jest jako półprodukt w syntezie organicznej oraz jako składnik materiałów wybuchowych i paliw rakietowych;
• 3,3’-dimetoksybenzydyna – z wartością NDS 0,2 mg/m³. Barwniki i pigmenty pochodne 3,3’-dimetoksybenzydyny są stosowane do barwienia: skóry, papieru, tworzyw sztucznych, gumy i tkanin. Narażenie zawodowe na 3,3’-dimetoksybenzydynę występuje podczas jej syntezy oraz produkcji i stosowania barwników na jej bazie;
• karbaminian etylu – z wartością NDS 0,001 mg/m³. Substancja ta jest stosowana głównie jako półprodukt w syntezie organicznej (m.in. do wytwarzania żywic aminowych) oraz jako rozpuszczalnik: pestycydów, fumigantów, kosmetyków i środków farmaceutycznych (w weterynarii);
• 1,2-dimetoksyetan – z wartością 10 mg/m³. Jest stosowany jako substancja pomocnicza w wytwarzaniu, przetwórstwie i sporządzaniu chemikaliów przemysłowych, w produkcji fluoropolimerów, jako rozpuszczalnik i środek czyszczący w przemyśle mikroelektronicznym i w poligrafii;
• heksafluoropropen – z wartością 8 mg/m³. Heksafluoropropen jest bezbarwnym gazem stosowanym głównie jako monomer do produkcji fluorowych polimerów termoplastycznych, a także środka gaśniczego –heptafluoropropanu. Związek został zaklasyfikowany pod względem zagrożeń dla zdrowia jako substancja działająca szkodliwe w następstwie wdychania, może powodować podrażnienie dróg oddechowych, może spowodować uszkodzenie nerek w następstwie jednorazowego narażenia inhalacyjnego, a także przez długotrwałe lub powtarzane narażenie inhalacyjne;
• propono-1,2-diol – frakcja wdychalna i pary z wartością 100 mg/m³. Związek ten ma wiele zastosowań, jako produkt finalny i półprodukt do dalszych syntez chemicznych. Najwięcej stosuje się go do produkcji płynów eksploatacyjnych w układach chłodzących, płynów niezamarzających, żywic poliestrowych i detergentów. W wielu zastosowaniach propano-1,2-diol może być składnikiem mieszanin pełniąc funkcję rozpuszczalnika lub składnika zapobiegającego zamarzaniu. Jest stosowany do produkcji: lakierów elektroizolacyjnych, płynów hamulcowych, materiałów pomocniczych dla odlewnictwa oraz żywic i klejów, a także jako chłodziwo lub jego składnik. Propano-1,2-diol jest stosowany ponadto w przemyśle kosmetycznym, medycynie, farmacji oraz przemyśle spożywczym. Jako czynnik higroskopijny, wykorzystywany jest w wyrobach tekstylnych, przy produkcji papierosów (do regulacji wilgotności tytoniu), a także jest głównym składnikiem płynów w elektronicznych papierosach.

2. Dokonano zmiany wartości NDS dla 32 substancji chemicznych i dla niektórych z nich wartości NDSCh,

3. Zrezygnowano z podziału na część A „Substancje chemiczne” i Część B „Pyły” i wprowadzono jeden „Wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowi w środowisku pracy”,

4. Wprowadzono oznaczenie „skóra” przy substancjach, które mogą być absorbowane przez skórę. Oznakowanie substancji notacją „skóra” oznacza, że wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Do oceny wielkości narażenia zawodowego dla substancji chemicznych oznakowanych „skóra” zastosowanie wartości NDS jest niewystarczające, ponieważ jest ono ograniczone do sytuacji, w której substancja wchłania się do organizmu pracownika tylko drogą oddechową. Oznakowanie „skóra” jest wskazówką dla pracodawcy, że nawet jeżeli wartość NDS jest dotrzymana, to substancja może stwarzać zagrożenie ze względu na wchłanianie przez skórę oraz że należy przedsięwziąć specjalne środki ostrożności, które zapobiegną kontaktowi substancji ze skórą; mogą to być nie tylko środki ochrony indywidualnej (rękawice ochronne i ubranie ochronne, krem ochronny), ale także inne środki, takie jak ograniczenie kontaktu z substancją, oddzielenie pracownika od źródła przez np. zdalne sterowanie,

5. Zweryfikowano zapisy dotyczące 18 czynników pyłowych i ich wartości dopuszczalnych,

6. Wprowadzano w załączniku nr 2 do rozporządzenia w części C. Mikroklimat, pkt. 2 Mikroklimat zimny – zmianę zapisów zgodne z normą PN-EN ISO 11079:2008. Zmiana ta wynika z propozycji zgłoszonych przez laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonujące pomiary mikroklimatu, które jako kryterium do klasyfikowania środowiska termicznego mikroklimatu zimnego sugerowały temperaturę powietrza poniżej 10 °C. Proponowane zmiany dotyczą też zastosowania w ocenie mikroklimatu zimnego wskaźnika IREQneutral, którego obowiązujący przepis nie uwzględniał, a jedynie uwzględniał wskaźniki IREQ_min i t_WC.

Regulacje zawarte w nowym rozporządzeniu skierowane są do pracodawców prowadzących działalność związaną z występowaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Wprowadzone zmiany pozwolą na podejmowanie odpowiednich działań przez pracodawców w celu ochrony życia i zdrowia pracowników przez umożliwienie pełniejszej oceny warunków pracy, a tym ocenę ryzyka zawodowego związanego z występowaniem w środowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia.

Źródło: www.rcl.gov.pl