Starzenie się a BHP

09 sty 2017
0 Comments
Pracownik, Prawo pracy

Starsi pracownicy są coraz liczniej reprezentowani wśród siły roboczej. Jako że ludzie pracują dłużej, priorytetem stało się zarządzanie BHP w odniesieniu do starzejących się pracowników.

Zwiększenie poziomu zatrudnienia i wydłużenie okresu aktywności zawodowej są ważnymi celami polityki krajowej i europejskiej od końca lat 90. XX wieku. Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55–64 lat wzrósł w krajach UE-28 z 39,9% w 2003 roku do 50,1% w 2013 roku. Wciąż jednak kształtuje się poniżej wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 22–64 lat. Średni wiek dezaktywizacji zawodowej wzrósł z 59,9 lat w 2001 roku do 61,5 lat w 2010 roku.

Przyjęty w strategii „Europa 2020”  cel zwiększenia stopy zatrudnienia ludności w wieku 20–64 lat do 75% oznacza, że Europejczycy będą musieli pracować dłużej.

Zmiany związane z wiekiem mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne

Wiele cech, takich jak mądrość, myślenie strategiczne, postrzeganie całościowe i rozwaga, pojawia lub rozwija się wraz z wiekiem. Z upływem lat wzrasta również doświadczenie zawodowe i wiedza fachowa.

Niektóre zdolności funkcjonalne, głównie fizyczne i sensoryczne, ulegają jednak pogorszeniu w trakcie naturalnego procesu starzenia się. Potencjalne zmiany zdolności funkcjonalnych muszą być brane pod uwagę w ocenie ryzyka (patrz poniżej) i wymagają odpowiedniego dostosowania warunków pracy i miejsca jej wykonywania.

Związane z wiekiem zmiany funkcjonalne nie są jednolite ze względu na indywidualne różnice stylu życia, odżywiania, kondycji fizycznej, predyspozycji genetycznych w zakresie podatności na choroby, poziomu wykształcenia oraz charakteru pracy i innych środowisk.

Starsi pracownicy nie są jednorodną grupą i mogą występować znaczne różnice pomiędzy osobami w tym samym wieku.

Starzenie się a praca

Związany z wiekiem spadek możliwości dotyczy głównie zdolności fizycznych i sensorycznych, które mają największe znaczenie przy ciężkiej pracy fizycznej. Przejście od przemysłu wydobywczego i wytwórczego w kierunku usług i przemysłu opartego na wiedzy, a także wzrost automatyzacji i mechanizacji oraz zastosowania urządzeń zasilanych elektrycznie, są czynnikami, które zmniejszyły zapotrzebowanie na ciężką pracę fizyczną.

W tej sytuacji na znaczeniu zyskuje wiele zdolności i umiejętności przypisywanych osobom starszym, takich jak umiejętności interpersonalne, obsługa klienta i świadomość jakości.

Wiele zmian związanych z wiekiem ma ponadto wpływ na zdolność wykonywania niektórych, ale nie wszystkich, czynności zawodowych. Na przykład zmiany zmysłu równowagi są istotne w przypadku strażaków i pracowników służb ratowniczych, którzy pracują w ekstremalnych warunkach, obsługując ciężki sprzęt i przenosząc ludzi. Z kolei pogorszenie zdolności oceny odległości i prędkości poruszających się obiektów ma wpływ na zdolność kierowania pojazdami w nocy, ale nie ma znaczenia w przypadku pracowników biurowych.

Ocena ryzyka uwzględniająca aspekt wieku

Wiek to tylko jeden z aspektów zróżnicowanej siły roboczej. Ocena ryzyka uwzględniająca aspekt wieku oznacza wzięcie pod uwagę właściwości różnych grup wiekowych, w tym potencjalnych zmian zdolności funkcjonalnych i stanu zdrowia.

Ryzyko istotne dla starszych pracowników to w szczególności:

  • ciężka praca fizyczna,
  • zagrożenia związane z pracą zmianową,
  • wysoka/niska temperatura i hałas w miejscu pracy.

Jako że różnice indywidualne zwiększają się wraz z upływem lat, nie można dokonywać założeń wyłącznie w oparciu o wiek. Ocena ryzyka powinna uwzględniać wymagania pracy w stosunku do umiejętności i stanu zdrowia danej osoby.

Wspieranie zdolności do pracy i promocja zdrowia w pracy

Zdolność do pracy  oznacza równowagę pomiędzy pracą i możliwościami indywidualnymi; właściwe dopasowanie tych dwóch czynników przekłada się na dobrą zdolność do pracy. Na ten stan rzeczy wpływają przede wszystkim:

  • zdrowie i możliwości funkcjonalne,
  • edukacja i kompetencje,
  • wartości, postawy i motywacja,
  • środowisko pracy i otoczenie,
  • treść, wymagania i organizacja pracy.

Zdolność do pracy można ocenić w oparciu o wskaźnik zdolności do pracy (WAI). Zgodnie z koncepcją zdolności do pracy działania podejmowane w miejscu pracy powinny obejmować wszystkie powyższe czynniki.

Zdrowie ludzi w późniejszym życiu zależy od ich zachowań zdrowotnych we wcześniejszych latach. Spadek zdolności funkcjonalnych można opóźnić i zminimalizować poprzez nawyki zdrowego trybu życia, takie jak regularne ćwiczenia i zdrowe odżywianie. Miejsce pracy powinno odgrywać zasadniczą rolę w promowaniu zdrowego trybu życia i wspieraniu działań zapobiegających spadkowi możliwości fizycznych, tym samym przyczyniając się do utrzymania zdolności do pracy. Promocja zdrowia w pracy obejmuje różne zagadnienia, takie jak dieta i odżywianie, spożycie alkoholu, rzucenie palenia, aktywność fizyczna, regeneracja i sen.

Dostosowanie pracy i środowiska pracy

Sondaż opinii publicznej przeprowadzony przez EU-OSHA w 2012 roku wykazał, że zdaniem zdecydowanej większości obywateli UE dobre praktyki BHP mają ogromny wpływ na długość zatrudnienia.

Dobrze zaprojektowane miejsce pracy niesie korzyści dla wszystkich grup wiekowych, w tym osób starszych. Zmiany możliwości i zdolności powinny być kompensowane zmianami w organizacji pracy, takimi jak na przykład:

  • przeprojektowanie stanowiska pracy lub rotacja,
  • częstsze krótkie przerwy,
  • lepsza organizacja pracy w systemie zmianowym, np. szybka rotacja zmian do przodu (co 2–3 dni),
  • odpowiednie oświetlenie i ograniczanie hałasu,
  • ergonomiczna konstrukcja urządzeń.

Polityka powrotu do pracy

Długotrwała choroba może powodować problemy ze zdrowiem psychicznym, wykluczenie społeczne i przedwczesne opuszczanie rynku pracy. Ułatwienie powrotu do pracy po chorobie jest kluczem do wspierania starzejącej się siły roboczej. Przykładem inicjatyw na rzecz wspierania powrotu do pracy w krajach europejskich jest wprowadzenie zaświadczeń o zdolności do pracy  w miejsce zwolnień lekarskich w Wielkiej Brytanii i projektu interwencyjnego „Powrót do pracy”  w Danii.

źródło: www.osha.europa.eu

pracownik Prawo pracy

Skomentuj