Zasady bezpiecznej pracy wózkiem jezdniowym

Wózki jezdniowe jako urządzenia techniczne są maszynami specjalnymi, przeznaczonymi do zupełnie innych zadań niż pojazdy samochodowe. Pomimo pozornych podobieństw w prowadzeniu, pamiętać należy przede wszystkim o istotnych różnicach konstrukcyjnych, zmieniających w istotny sposób właściwości jezdne obu tych maszyn.

W przypadku wózków jezdniowych zasadnicza różnica polega na tym, że pracują one na bardzo ograniczonych przestrzeniach i mają zupełnie inne charakterystyki jezdne (np. tylne koła skrętne, zachodzący tył itp.). Dlatego kierowcy muszą mieć świadomość specyficznych zasad bezpieczeństwa, jakie dotyczą pracy wózkami jezdniowymi.
Z punktu widzenia bezpieczeństwa największe zagrożenia będą związane z pokonywaniem zakrętów, jazdą po pochyłościach oraz hamowaniem wózka.

Zasady bezpiecznego ruszania i hamowania

Zarówno proces ruszania, jak i hamowania wymaga od kierowcy wózka jezdniowego koncentracji i dużej uwagi. Ruszanie i hamowanie powinno odbywać się w sposób kontrolowany, powoli i płynnie,
tak aby nie doszło do następujących sytuacji:
– zderzenia z przeszkodą wskutek utraty panowania nad wózkiem jezdniowym,
– przemieszczenia się ładunku na widłach (platformie) lub jego upadku.

Należy pamiętać, że w trakcie hamowania powstaje siła bezwładności, która przeciwstawia się sile hamowania. Może ona spowodować przesunięcie ładunku na widłach, a nawet jego całkowite zsunięcie się.
Pamiętać należy, że skuteczne i bezpieczne hamowanie zależy w dużej mierze od:

• warunków drogowych (nawierzchni, po jakiej porusza się wózek),
• warunków atmosferycznych,
• temperatury otoczenia,
• masy całkowitej wózka.

Wszystkie te czynniki łącznie będą decydowały o długości drogi hamowania, tj. odległości, jaką musi pokonać wózek, od momentu naciśnięcia przez kierowcę na pedał hamowania do czasu całkowitego zatrzymania wózka.
Droga hamowania jest krótsza jeżeli wózek jest pusty, wzrasta natomiast wraz ze wzrostem masy przewożonego ładunku.

PAMIĘTAJ!
• niedopuszczalne jest gwałtowne naciskanie na pedał przyśpieszenia, jak i hamulca,
• w czasie jazdy najgroźniejsze jest hamowanie na drogach śliskich, na zakrętach i na pochyłościach.

Zasady bezpiecznego manewrowania

Pod pojęciem manewrowania będziemy rozumieli wykonywanie wszystkich czynności roboczych w trakcie pracy (kierowania) wózkiem jezdniowym, podejmowanych pomiędzy miejscem składowania ładunku (np. magazyn) a miejscem przeznaczenia (np. naczepa samochodu dostawczego).
W trakcie poruszania się wózkiem pamiętać należy, że może się ono odbywać wyłącznie z widłami w ustawieniu transportowym. Oznacza to, że maszt powinien być odchylony maksymalnie do tyłu (w kierunku na wózek) oraz widły uniesione na wysokość 300 mm ponad poziom drogi transportowej, niezależnie od tego czy poruszamy się z ładunkiem, czy bez.
Poruszanie się wózkiem jezdniowym musi odbywać się z zachowaniem wszystkich zasad związanych z bezpieczeństwem ruchu oraz zachowaniem pełnej kontroli nadn wózkiem.
Należy poruszać się wyznaczonymi trasami, z bezpieczną prędkością dostosowaną do warunków drogowych, atmosferycznych oraz rodzaju przewożonego towaru.

PAMIĘTAJ!
Obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa w czasie jazdy wózkiem może wynikać z instrukcji obsługi (DTR) dostarczonej przez producenta pojazdu, jak i z obowiązujących przepisów (Dyrektywa 2009/104/WE, tzw. dyrektywa maszynowa).
Pracodawca zobowiązany jest uwzględnić ten obowiązek w zakładowej instrukcji eksploatacji wózków jezdniowych, a kierowca bezwzględnie respektować.

Bezpieczna jazda z ładunkiem

Zasady bezpieczeństwa podczas jazdy wózkiem jezdniowym:
– uwaga na przechodniów! Szczególną ostrożność należy zachować na przejściach, przy bramach wjazdowych i innych miejscach, gdzie mogą znajdować się ludzie na trasie przejazdu wózka. Przy ograniczonej widoczności oraz na zakrętach należy używać sygnału dźwiękowego w celu ostrzeżenia pieszych gdzie znajduje się wózek, aby byli w gotowości w razie zagrożenia,
– ramiona, nogi itp. należy zawsze w czasie jazdy trzymać wewnątrz kabiny,
– należy unikać wybojów, dziur, miejsc śliskich i luźno leżących przedmiotów, które mogą spowodować przewrócenie wózka. Jeżeli nie można ich uniknąć, należy zwolnić,
– należy zwracać uwagę na odstępy szczególnie w bliskości wideł, masztu, osłony kierowcy oraz zachodzenia tyłu wózka. Pamiętać należy, że czasami widły wystają poza ładunek. Z tego względu możliwe jest zaczepienie widłami o inne ładunki lub przedmioty,
– nie należy wyprzedzać wózków jadących w tym samym kierunku nie mając dobrej widoczności,
– należy utrzymywać koła wózka (szczególnie koła skrętne) na utwardzonej nawierzchni. Stoczenie się kół poza brzeg jezdni na miękki grunt może spowodować wywrócenie się wózka,
– w każdych warunkach jazdy, należy utrzymywać taką prędkość wózka, która pozwoli na jego bezpieczne zatrzymanie,
– pamiętać należy o strefie martwej związanej z ładunkiem.

Jazda z ładunkiem wielkogabarytowym

W celu poprawienia widoczności podczas transportu ładunków wielkogabarytowych należy zastosować jazdę tyłem, obserwując drogę w kierunku jazdy.
Jeżeli wózek musi jechać w kierunku, gdzie widoczność jest ograniczona, konieczna jest pomoc dodatkowego obserwatora (pilota).
Ładunki wystające poza obrys wózka mogą być nim transportowane wyłącznie z zachowaniem warunków określonych w przepisach ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Zgodnie z tymi przepisami ładunek wystający poza płaszczyzny obrysu pojazdu może być na nim umieszczony tylko przy zachowaniu następujących warunków:

– ładunek wystający poza boczne płaszczyzny obrysu pojazdu może być umieszczony tylko w taki sposób, aby całkowita szerokość pojazdu z ładunkiem nie przekraczała 2,55 m, a przy szerokości pojazdu 2,55 m nie przekraczała 3 m, jednak pod warunkiem umieszczenia ładunku tak, aby z jednej strony nie wystawał na odległość większą niż 23 cm;
– ładunek nie może wystawać z tyłu pojazdu na odległość większą niż 2 m od tylnej płaszczyzny obrysu pojazdu lub zespołu pojazdów; w przypadku przyczepy kłonicowej odległość tę liczy się od osi przyczepy;
– ładunek nie może wystawać z przodu pojazdu na odległość większą niż 0,5 m od przedniej płaszczyzny obrysu i większą niż 1,5 m od siedzenia dla kierującego.

Ładunek wystający poza przednią, tylną lub boczne płaszczyzny obrysu pojazdu powinien być oznaczony. Zgodnie z przepisami obowiązuje następujące oznakowanie ładunku:

– ładunek wystający z przodu pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej lub dwoma białymi i dwoma czerwonymi pasami, tak aby były widoczne z boków i z przodu pojazdu, a w okresie niedostatecznej widoczności ponadto światłem białym umieszczonym na najbardziej wystającej do przodu części ładunku;
– ładunek wystający z boku pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej o wymiarach co najmniej 50 x 50 cm, umieszczoną przy najbardziej wystającej krawędzi ładunku, a ponadto w okresie niedostatecznej widoczności białym światłem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym światłem i czerwonym światłem odblaskowym skierowanym do tyłu; światła te nie powinny znajdować się w odległości większej niż 40 cm od najbardziej wystającej krawędzi ładunku; jeżeli długość wystającego z boku ładunku, mierzona wzdłuż pojazdu, przekracza 3 m, to chorągiewkę i światła umieszcza się odpowiednio przy przedniej i tylnej części ładunku;
– ładunek wystający z tyłu pojazdu oznacza się pasami białymi i czerwonymi umieszczonymi bezpośrednio na ładunku lub na tarczy na jego tylnej płaszczyźnie albo na zawieszonej na końcu ładunku bryle geometrycznej (np. stożku, ostrosłupie); widoczna od tyłu łączna powierzchnia pasów powinna wynosić co najmniej 1 000 cm2, przy czym nie może być mniej niż po dwa pasy każdej barwy; ponadto w okresie niedostatecznej widoczności na najbardziej wystającej do tyłu krawędzi
ładunku umieszcza się czerwone światło i czerwone światło odblaskowe; przy przewozie drewna długiego zamiast oznakowania pasami białymi i czerwonymi dopuszcza się oznakowanie końca ładunku chorągiewką lub tarczą barwy pomarańczowej;
– wysokość pojazdu z ładunkiem nie może przekraczać 4 m.

Pokonywanie zakrętów

Zasady bezpieczeństwa podczas kierowania wózkiem jezdniowym:

– należy unikać gwałtownego ruszania,

– przy skręcaniu należy jechać zawsze powoli – wózek może się przechylać nawet przy bardzo wolnej jeździe oraz podczas jazdy bez ładunku, ponieważ występują podobne siły dynamiczne,

– zawsze należy upewnić się, że z tyłu jest wystarczająco dużo miejsca – wózek ma mniejszy promień skrętu, a tym samym jego tył przesuwa się bardzo szybko (zjawisko „zachodzenia tyłu”),

– podczas manewru skręcania należy trzymać obie ręce na kole kierownicy,

– przy skręcaniu z szerokiego przejścia do wąskiego należy rozpocząć skręt możliwie blisko naprzeciwległej ściany – tylko wtedy wózek wejdzie na wprost do wąskiego przejścia.

PAMIĘTAJ!

wózek bez ładunku łatwiej przewrócić niż z ładunkiem!
wózek grozi przewróceniem, kiedy widły są uniesione – zarówno z obciążeniem, jak i bez obciążenia,
połączenie szybkiej jazdy i gwałtownego skręcania kół może doprowadzić do wywrócenia wózka!
PAMIĘTAJ O ZAPINANIU PASÓW BEZPIECZEŃSTWA.

JEŻELI WÓZEK WYWRACA SIĘ – NIGDY NIE WYSKAKUJ! TRZYMAJ SIĘ MOCNO KIEROWNICY, STARAJ SIĘ UTRZYMAĆ NOGI RAZEM. NACHYL SIĘ DO PRZODU I ODCHYL SIĘ OD PUNKTU UDERZENIA.

Jazda po pochyłościach

W czasie jazdy po pochyłościach ze względów bezpieczeństwa ładunek na wózku musi znajdować od strony pochyłości w celu podparcia na ramie wideł (zachowanie środka ciężkości).

PAMIĘTAJ!

Nigdy nie zawracaj na pochyłościach. Ze względu na możliwość przewrócenia wózka nie wolno także jeździć w poprzek pochyłości.