Prezes WUG: dbanie o bezpieczeństwo głównym zadaniem nadzoru górniczego

Głównym zadaniem nadzoru górniczego pozostaje dbanie o bezpieczeństwo w nadzorowanych zakładach – powiedział podczas piątkowych uroczystości 100-lecia Wyższego Urzędu Górniczego (WUG) w Katowicach prezes tej instytucji Adam Mirek. Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar niedawnych katastrof w kopalniach.

W piątek minęło dokładnie sto lat od powołania – decyzją rządu II RP – Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. Nastąpiło to kilka dni po przejęciu Katowic przez polską administrację. Poza Katowicami, w okresie międzywojennym wyższe urzędy górnicze działały także w Krakowie oraz (do 1935 r.) w Warszawie, a później także we Lwowie.

W swoim wystąpieniu prezes WUG nawiązał do trudnych, niesprzyjających świętowaniu jubileuszy, wydarzeń ostatnich lat i miesięcy – pandemii COVID-19 oraz wojny w Ukrainie, a także kwietniowych katastrof w kopalniach Pniówek i Zofiówka, w wyniku których zginęło 26 górników i ratowników górniczych; ciała siedmiu z nich wciąż pozostają pod ziemią. Ich pamięć uczczono minutą ciszy.

Mówiąc o bieżącej działalności nadzoru górniczego, nazywanego często w mediach „policją górniczą”, prezes przypomniał, iż praca WUG opiera się na Prawie geologicznym i górniczym, które weszło w życie z początkiem 2012 r. i od tego czasu było wielokrotnie nowelizowane, by dostosować przepisy do zmieniającej się rzeczywistości.

Obecnie w parlamencie procedowana jest kolejna nowelizacja. Trwa proces zniesienia Specjalistycznego Urzędu Górniczego i przekazania jego kompetencji Prezesowi WUG. Innym ważnym faktem jest niedawna likwidacja, ze względu na zmniejszającą się liczbę kopalń węgla kamiennego, jednego z trzech okręgowych urzędów górniczych na Górnym Śląsku – w Gliwicach.

W naszych działaniach cały czas pamiętamy o głównym zadaniu, jakim jest dbanie o bezpieczeństwo w nadzorowanych przez nas zakładach” – podkreślił prezes, wskazując, iż w WUG kładzie duży nacisk na szeroką współpracę m.in. z przedsiębiorcami, wyższymi uczelniami, ośrodkami naukowo-badawczymi, instytucjami publicznymi, organami administracji państwowej i samorządami.

Wśród ważnych partnerów WUG są także Państwowa Inspekcja Pracy, Urząd Dozoru Technicznego czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jak mówił prezes Mirek, w swoim działaniu urzędy górnicze starają się nie tylko kontrolować, ale też być partnerami przedsiębiorców górniczych. „Chodzi o to, by wskazując problem, urzędy pomagały ten problem rozwiązać. To ma głęboki sens i daje efekty” – ocenił prezes WUG.

Nawiązując do historii polskiego nadzoru górniczego, prezes Mirek wskazał, iż w pierwszym etapie działania tworzący się urząd musiał scalić przepisy górnicze obowiązujące na Górnym Śląsku oraz w trzech zaborach – niemieckie, austro-węgierskie i rosyjskie. Przypomniał, iż formalnie Wyższy Urząd Górniczy został utworzony 24 czerwca 1922 r. rozporządzeniem Rady Ministrów RP. Na czele Urzędu stanął starosta górniczy, późniejszy prezes, inż. Zygmunt Malawski. Adam Mirek jest 18. prezesem WUG w jego 100-letniej historii.

W latach 1945-1951 istniały w Polsce dwa wyższe urzędy górnicze – w Katowicach i Krakowie. Później krakowski urząd został przekształcony w delegaturę katowickiego, odpowiadającą za sprawy związane z wydobywaniem ropy naftowej, gazu ziemnego, rudy żelaza, soli, solanek oraz innych minerałów. W 1954 r. ukazał się dekret o urzędach górniczych, na mocy którego WUG stał się urzędem centralnym, podległym bezpośrednio premierowi. Po 2000 r. Urząd podporządkowano ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, a następnie ministrowi środowiska. Później nadzór nad WUG-iem przejął minister energii, a obecnie sprawuje go resort aktywów państwowych.

Nadzór górniczy w Polsce tworzy dziś Wyższy Urząd Górniczy z siedzibą w Katowicach oraz sieć 10 okręgowych urzędów górniczych: w Rybniku, Katowicach, Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Kielcach, Krośnie, Lublinie, Poznaniu i Gdańsku. Dopełnieniem sieci jest zlokalizowany w Katowicach urząd specjalistyczny, który niebawem ma zostać zniesiony, a jego kompetencje przejmie WUG.

W sumie nadzór górniczy w Polsce zatrudnia ponad 480 osób. Kontroli i nadzorowi WUG oraz okręgowych urzędów górniczych podlega zarówno górnictwo tzw. kopalin podstawowych (m.in. węgiel kamienny, węgiel brunatny, gaz ziemny, ropa naftowa, rudy metali, siarka) jak i pospolitych, jak np. piasek i żwir.

Łącznie WUG i OUG nadzorują ok. 7,5 tys. zakładów górniczych (w tym 36 podziemnych, blisko 7,4 tys. odkrywkowych i niespełna sto otworowych), 22 zakłady budownictwa górniczego, 200 zakładów wykonujących roboty geologiczne, a także ok. 3,9 tys. oddziałów firm okołogórniczych. Podmioty objęte nadzorem górniczym zatrudniają w Polsce ponad 167 tys. pracowników – większość w kopalniach węgla kamiennego.

Podczas piątkowych uroczystości jubileuszowych w Katowicach odbyła się premiera filmu prezentującego WUG i jego historię oraz ludzi, którzy go tworzą. Ponadto – dla upamiętnienia stulecia Urzędu – z inicjatywy i dobrowolnych datków pracowników nadzoru górniczego przeprowadzono renowację nagrobka pierwszego powojennego prezesa WUG Romana Brzeskiego; wcześniej udało się odnaleźć miejsce jego spoczynku.

W ramach obchodów jubileuszu opracowano wydawnictwo prezentujące dzisiejsze struktury i kadry nadzoru górniczego. W otoczeniu głównej siedziby WUG w Katowicach można zobaczyć cykl specjalnych plakatów, symbolicznie akcentujących instytucję sprzed 100 lat oraz jej współczesny wizerunek. Wybito pamiątkowy medal i uszyto nowy sztandar. Jedną z inicjatyw związaną z obchodami jest też przygotowanie kapsuły czasu, która 12 lipca będzie wmurowana przy głównym wejściu do Urzędu. 

Skomentuj