Problem opiekunów osób niepełnosprawnych chcących dorabiać do świadczenia pielęgnacyjnego będzie wkrótce rozwiązany?

Opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy otrzymują świadczenia opiekuńcze, aby ich nie stracić nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Jak podaje Sekretarz stanu przy MRiPS trwają prace koncepcyjne nad wprowadzeniem możliwości zarobkowania dla opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne.

Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób niepełnosprawnych w wysokości 2119,00 zł netto miesięcznie, co przy obecnej trudnej sytuacji gospodarczej nie pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb nie wspominając o kosztach rehabilitacji czy zakupu leków. Omawiany temat został poruszony w interpelacji nr 38184 w sprawie pracy dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami skierowanej do Minister Rodziny i Polityki Społecznej.

Opiekunowie powinni mieć możliwość podejmowania pracy w niepełnym wymiarze godzin, np. na umowę o dzieło lub zlecenie, części etatu na zasadach coraz bardziej popularnej pracy zdalnej w czasie, gdy osoba niepełnosprawna jest np. w szkole lub na terapii. Zakazanie im podjęcia pracy pod rygorem utraty świadczenia opiekuńczego wydaje się być niesprawiedliwe, zwłaszcza że emeryci i renciści z tytułu całkowitej niezdolności do pracy mają taką możliwość. Umożliwienie pracy opiekunom osób niepełnosprawnych nie będzie obciążeniem dla budżetu państwa, a wynagrodzenia z umów zleceń będą wpływać do systemowych składek i podatków, co wzmocni kondycję finansową rodzin i budżetu państwa. Jest to szczególnie ważne w obliczu trudnej sytuacji gospodarczej.

Interpelacja została zakończona poniższymi pytaniami:

• Dlaczego matki i inni opiekunowie osób niepełnosprawnych nie mogą dorabiać do świadczenia pielęgnacyjnego, skoro legalnie pracować mogą renciści pobierający świadczenie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy?
• Czy ministerstwo planuje podjąć działania zmierzające do umożliwienia pracy zarobkowej opiekunom osób niepełnosprawnych? Jeśli tak, to jakie?

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które nie podejmują pracy zarobkowej

Odpowiedzi na interpelację udzieliła sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Anna Schmidt, w której zwróciła uwagę, że warunki ustalania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego adresowanego do opiekunów osób niepełnosprawnych określa ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 615 z późn. zm.), którego art. 17 ust. 1, mówi, że świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

• matce albo ojcu,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności – jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Jak czytamy w odpowiedzi na interpelację wyżej przedstawiony przepis odpowiada celowi świadczenia pielęgnacyjnego – przysługuje osobom, które rezygnują z aktywności zawodowej, aby zaopiekować się osobą wymagającą stałej opieki. Rolą świadczenia jest zastąpienie dochodu, które wynikałoby z wykonywania pracy. Świadczenia ma więc częściowo rekompensować straty finansowe spowodowane rezygnacją z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Zgłaszane postulaty przez środowiska osób niepełnosprawnych, również te dotyczące kwestii przyznawania świadczeń wymagają rozwiązań systemowych.

Aktualnie MRIPS pracuje nad przygotowaniem rozwiązań w zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych, zgodnie z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych.

Prace te dotyczą m.in. propozycji opracowania mechanizmu pozwalającego na możliwość zarobkowania przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy obecnie pobierają świadczenie pielęgnacyjne.

Aktualnie trwają równolegle prace koncepcyjne nad instrumentem asystencji osobistej osób niepełnosprawnych. Rozwiązania zgodne z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych wypracowywane są m.in. w ramach projektu pt. „Opracowanie projektu ustawy wdrażającej Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych o proponowanej nazwie: Ustawa o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami wraz z Oceną Skutków Regulacji i uzasadnieniem, jak też propozycji zmian legislacyjnych podążających za nową ustawą”

W ramach ww. projektu przygotowywane są rozwiązania nieuwzględnione w dotychczas obowiązujących aktach prawnych, prowadzone są m.in. prace koncepcyjne nad wprowadzeniem możliwości zarobkowania dla opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Jednocześnie osoby z niepełnosprawnościami posiadające znaczny stopień trudności w samodzielnym funkcjonowaniu a tym samym z większą potrzebą wsparcia, mogłyby skorzystać z usługi asystencji osobistej czy innych usług.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 615 z późn. zm.).

Źródło:

1. Interpelacja nr 38184 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie pracy dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
2. Odpowiedź na interpelację nr 38184 w sprawie pracy dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.