Wynagradzanie oraz ochrona stosunku pracy SIP

Zgodnie z ustawą o społecznej inspekcji pracy, czynności związane z pełnieniem tej funkcji powinny być wykonywane przez wszystkich społecznych inspektorów pracy w zasadzie poza godzinami pracy.

Oczywiście, ścisłe stosowanie tego przepisu całkowicie wypaczyłoby sens istnienia SIP. Dlatego też w dalszej treści przepisu określone jest, że społeczni inspektorzy pracy wykonujący swoje czynności w godzinach pracy (jeśli zachodzi taka potrzeba) nie tracą prawa do wynagrodzenia.

W sytuacji natomiast, gdy pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy powoduje znaczne obciążenie dodatkowymi obowiązkami, pracodawca, na wniosek zakładowych organizacji związkowych, może:

¨ ustalić miesięczne wynagrodzenie zryczałtowane do wysokości nie przekraczającej wynagrodzenia za 30 godzin pracy osoby pełniącej funkcję społecznego inspektora pracy,

¨ podwyższyć przyznane wynagrodzenie zryczałtowane do wysokości nie przekraczającej wynagrodzenia za 60 godzin pracy osoby pełniącej funkcję społecznego inspektora pracy.

W praktyce decyzja pracodawcy polega na określeniu ilości godzin, za które oblicza się wynagrodzenie zryczałtowane. Następnie tę ilość godzin wymnaża się przez wynagrodzenie za 1 godzinę pracy społecznego inspektora pracy, ustalone zgodnie z zasadami ustalania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy na podstawie rozporządzenia MPiPS z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14, z późn. zm.).

W zakładach pracy (szczególnie w dużych), w których występują szczególne zagrożenia zdrowia i życia pracowników, pracodawca (na wniosek związków zawodowych) może zwolnić ZSIP z obowiązku wykonywania pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W takim przypadku ZSIP zachowuje przez czas pełnienia funkcji prawo do wynagrodzenia, jakie przysługiwało mu na stanowisku pracy zajmowanym w dniu oddelegowania.

UWAGA!

W wynagrodzeniu ZSIP oddelegowanego do pełnienia funkcji uwzględnia się wszelkie zmiany wynagrodzenia następujące w okresie oddelegowania, na stanowisku które zajmował przed oddelegowaniem.

Zgodnie z ustawą o społecznej inspekcji pracy, każdy społeczny inspektor pracy (ZSIP, OSIP, GSIP) jest objęty ochroną stosunku pracy. Oznacza to, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania kadencji oraz w okresie roku po jej zakończeniu.

Jest to zasada generalna, istnieją jednak od niej wyjątki:

♦ gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia:

• zwiny pracownika, w razie:

– ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych    obowiązków pracowniczych,

– popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

– zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,

• bez ustalania winy pracownika:

♦  jeżeli jego niezdolność do pracy wskutek choroby trwa:

– dłużej niż 3 m-ce – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 m-cy,

– dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku,

– gdy pracownik był zatrudniony  u danego pracodawcy co najmniej 6 m-cy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,

♦ w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż choroba, trwającej dłużej niż 1 miesiąc,

♦ w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo osiągnięcia wieku emerytalnego,

♦ w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Natomiast w przypadku zmniejszenia zatrudnienia u pracodawcy z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, jeżeli powodują one konieczność jednorazowego lub w okresie nie dłuższym niż 30 dni rozwiązania stosunków pracy z grupą pracowników obejmującą co najmniej 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników, 10% załogi gdy pracodawca zatrudnia powyżej 100 do 300 pracowników, lub 30 pracowników gdy pracodawca zatrudnia powyżej 300 pracowników (tzw. zwolnienia grupowe), społecznemu inspektorowi pracy można jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy. Jeżeli powoduje to obniżenie wynagrodzenia społecznemu inspektorowi pracy przysługuje dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym jest objęty szczególną ochroną stosunku pracy.

Drugą zasadą ochrony stosunku pracy społecznych inspektorów pracy jest to, że w okresie pełnienia przez nich obowiązków społecznego inspektora pracy, oraz rok po zakończeniu kadencji nie można zmienić na ich niekorzyść warunków pracy i płacy. Oczywiście od tej zasady też istnieją wyjątki, ze względu na:

¨ wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy,

¨ stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.

UWAGA!

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia ze społecznym inspektorem pracy może nastąpić po uprzednim uzyskaniu zgody statutowo właściwego organu zakładowej organizacji związkowej.