Wypadki w drodze do pracy lub z pracy
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z pracy, jeżeli droga ta była najkrótszą i nie została przerwana.
Przesłanki nagłości zdarzenia i zewnętrznego charakteru przyczyny są tożsame z przesłankami wypadku przy pracy i zostały już przedstawione. Pozostaje zatem omówienie pojęcia „drogi do lub z pracy”. Istotny jest cel tej drogi, czyli udawanie się z miejsca zamieszkania do pracy lub odwrotnie (co daje pośredni związek z pracą). W orzecznictwie sądowym znajdujemy odpowiedź na pytanie, co jest początkiem (końcem) tej drogi. W przypadku budynków wielomieszkaniowych przyjęto, że wypadek na klatce schodowej przed wejściem do własnego mieszkania jest wypadkiem w drodze z pracy, a w przypadku zamieszkiwania w budynku jednomieszkaniowym początek bądź koniec drogi oznacza przekroczenie progu domu.
Ustawodawca, dla uznania wypadku, postawił wymóg drogi najkrótszej i nieprzerwanej.
Przerwa w drodze do lub z pracy może wszakże wystąpić i nie zmieni charakteru wypadku, jeżeli była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby. Kwalifikowanie i ocena tych okoliczności będą wielce zróżnicowane i uzależnione od konkretnej sytuacji życiowej i tak np. spłata kredytu bankowego w czasie drogi pracownika do domu została uznana za przerwę życiowo uzasadnioną.
Wymóg drogi najkrótszej nie zostaje naruszony, gdy droga niebędąca drogą najkrótszą była dla pracownika, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Zatem konkretne warunki lokalne, komunikacyjne będą decydowały o uznaniu spełnienia tego kryterium.
Za drogę do pracy i z pracy uznał ustawodawca również (rozszerzając cel drogi do pracy lub z pracy) drogę do miejsca lub z miejsca:
• innego zatrudnienia lub innej działalności, stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,
• zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,
• zwykłego spożywania posiłków,
• odbywania nauki lub studiów.
Poszkodowany, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o wypadku pracodawcy, który ustala okoliczności wypadku. Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do lub z pracy dokonywane jest w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Jeden egzemplarz karty otrzymuje poszkodowany (lub członek jego rodziny), a drugi egzemplarz przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.
Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie:
• oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia,
• informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia (np. policja) lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy,
• ustaleń własnych sporządzającego kartę.
Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga uzasadnienia.
W związku z wyłączeniem wypadków w drodze do pracy i z pracy w zakresie świadczeń z ustawy wypadkowej, zakres tych świadczeń uległ zmianie. Obecnie poszkodowany w wypadku w drodze do pracy i z pracy ma prawo do:
• zasiłku chorobowego w wysokości 100% (w przypadku pracownika za pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – za pierwsze 14 dni choroby w roku kalendarzowym, należne jest wynagrodzenie od pracodawcy też w wysokości 100% – art. 92 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy),
• świadczenia rehabilitacyjnego – 100%,
• zasiłku wyrównawczego (o ile poszkodowany jest pracownikiem),
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty szkoleniowej.
Po osobie zmarłej na skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy przysługuje renta rodzinna. Ponadto przysługują dodatki do renty, tj. dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sierot zupełnych. Natomiast obecne regulacje nie przewidują prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego, jak również jednorazowego odszkodowania dla uprawnionych członków rodziny w razie jego śmierci (prawo do jednorazowego odszkodowania w związku ze śmiercią będzie przysługiwało uprawnionym członkom rodziny po renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jeżeli jego śmierć nastąpiła po wejściu w życie ustawy wypadkowej, tj. po 1 stycznia 2003 r., wskutek tego wypadku).
Zasiłki chorobowe (poza wskazaną odrębnością), świadczenia rehabilitacyjne i zasiłki wyrównawcze przysługują uprawnionym z tytułu wypadków w drodze do pracy lub z pracy na takich samych zasadach, jak określone dla poszkodowanych w wypadkach przy pracy, o czym była już mowa. Pewne odrębności natomiast występują przy prawach do rent, a mianowicie:
• przy rencie z tytułu niezdolności do pracy obowiązuje wymóg, by niezdolność ta powstała w okresie tzw. składkowym, np. w okresie ubezpieczenia lub wybranych okresach nieskładkowych, np. pobierania zasiłku z ubezpieczenia chorobowego, albo nie później niż 18 miesięcy od ustania tych okresów,
• nie dotyczą tych rent gwarancje dotyczące ich wysokości w relacji do podstawy wymiaru, jak i kwoty najniższej renty.
Tym samym renty te będą niższe od rent z ustawy wypadkowej. Natomiast dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sierot zupełnych pozostają w tej samej wysokości co przy ubezpieczeniu wypadkowym.
Skoro świadczenia z tytułu wypadku w drodze do pracy i z pracy zostały wyłączone z ubezpieczenia wypadkowego, nie będą ich dotyczyły regulacje dotyczące pozbawienia prawa do świadczeń przedstawione w ustawie wypadkowej.
Skomentuj