Bezpieczna obsługa wózków jezdniowych

Kogo dopuszcza się do obsługi wózków jezdniowych? Co powinno się zrobić przed rozpoczęciem pracy z wózkiem jezdniowym? Warunki bezpieczeństwa korzystania z wózków jezdniowych reguluje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich.

Kogo dopuszcza się do obsługi wózków jezdniowych

Do obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia dopuszcza się osobę, która ukończyła 18 lat i posiada:

• • zaświadczenie kwalifikacyjne do obsługi wózków jezdniowych uzyskane na podstawie przepisów w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych lub
  • uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych lub książkę operatora maszyn roboczych z wpisem w zakresie obsługi wózków podnośnikowych.

Do obsługi wózków jezdniowych, innych niż wymienione powyżej, dopuszcza się osobę, która ukończyła 18 lat i:

• • spełnia warunki, o których mowa powyżej lub
  • posiada zaświadczenie ukończenia odpowiedniego do rodzaju wózka jezdniowego szkolenia, potwierdzającego nabyte umiejętności, w oparciu o programy opracowane lub zatwierdzone: przez Urząd Dozoru Technicznego lub do dnia 1 stycznia 2011 r. przez Ośrodek Doskonalenia Kadr w Mysłowicach, lub
  • posiada dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi lub zespołami składającymi się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy uzyskane na podstawie przepisów w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami.

Operator wózka zasilanego gazem oraz osoba dokonująca wymiany butli z gazem w tych wózkach są przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany.

Przed rozpoczęciem pracy

Przed dopuszczeniem do pracy operator wózka zapoznaje się w szczególności z:

• • instrukcją wózka jezdniowego w zakresie czynności powierzonych przez organizatora pracy;
  • ryzykiem zawodowym;
  • instrukcją bezpieczeństwa prac transportowych.

Informacje, o których mowa powyżej są przekazywane operatorowi wózka podczas szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, określonego w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków panujących w miejscu transportu.

Przed rozpoczęciem pracy wózkiem jezdniowym organizator pracy zapewnia sprawdzenie jego stanu technicznego, w szczególności:

• • prawidłowości działania układu kierowniczego, hamulcowego i napędowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu roboczego;
  • sprawności oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowości działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających operatora wózka i osoby współuczestniczące w pracach transportowych.

 W przypadku stwierdzonych nieprawidłowości wyniki sprawdzenia odnotowuje się w dokumentach eksploatacyjnych wózka jezdniowego.

Niedopuszczalne jest wykonywanie pracy przy użyciu niesprawnego wózka jezdniowego, a także w sposób niezgodny z przeznaczeniem określonym w instrukcji wózka jezdniowego.

W przypadku wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia jest wymagane prowadzenie konserwacji przez osoby posiadające zaświadczenia kwalifikacyjne uzyskane w trybie określonym w przepisach dotyczących trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych. (Więcej na temat w artykule Dozór techniczny urządzeń użytkowanych w zakładzie pracy – https://asystentbhp.pl/dozor-techniczny-urzadzen-uzytkowanych-w-zakladzie-pracy/)

Prace wykonywane przy użyciu wózka jezdniowego, stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, związanego z warunkami panującymi w miejscu transportu, operator wózka wykonuje na podstawie pisemnego polecenia otrzymanego od organizatora pracy, uzgodnionego z właścicielem lub użytkownikiem terenu, na którym prace są wykonywane.

Wjazd wózkiem do wnętrza innych zespołów transportowych

Przed wjazdem do wagonów kolejowych, pojazdów samochodowych oraz na rampy statków powietrznych i wodnych operator wózka:

• sprawdza, czy masa wózka jezdniowego wraz z ładunkiem nie przekracza dopuszczalnych obciążeń i umożliwia bezpieczny wjazd i wyjazd;
• stosuje odpowiednie środki mające na celu zabezpieczenie przed możliwością przemieszczenia się transportowanego ładunku;
• otrzymuje od organizatora pracy informację dotyczącą sposobu załadunku i wyładunku.

Praca przy użyciu wózka w warunkach zagrożenia pożarem lub wybuchem

Przed rozpoczęciem pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem oraz związanej z transportem materiałów niebezpiecznych sprawdza się stan techniczny elementów współpracujących wyposażenia wózka jezdniowego oraz urządzeń niezbędnych do bezpiecznego wykonania pracy i zapewnienia bezpieczeństwa otoczeniu.

W pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem jest dopuszczalne używanie wyłącznie wózków jezdniowych dostosowanych przez producenta do pracy w tych warunkach i oznaczonych zgodnie z przepisami dotyczącymi wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej.

Po każdej wykonanej naprawie wózków jezdniowych poddaje się je badaniom w celu stwierdzenia, czy zostały zachowane wymagania dostosowania ich do pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem.

Czy wózkiem można podnosić ludzi?

Podnoszenie osób przy użyciu wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia na pomostach dostosowanych i specjalnie zamontowanych do tego celu jest dopuszczalne, o ile instrukcja wózka jezdniowego dopuszcza taką możliwość.

Wysokość podnoszenia oraz udźwig wózka jezdniowego podnośnikowego z mechanicznym napędem podnoszenia wyposażonego w pomost nie mogą przekraczać wielkości określonych w instrukcji wózka jezdniowego.

Czy wózki jezdniowe z silnikiem spalinowym mogą być używane wewnątrz pomieszczeń?

W pomieszczeniach pracy jest dopuszczalne używanie wózków jezdniowych z silnikiem spalinowym, o ile substancje szkodliwe wydalane z silnika i hałas związany z jego pracą nie powodują przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, określonych w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, i nie istnieje zagrożenie wybuchem.

W pomieszczeniach zamkniętych jest niedopuszczalne używanie wózków jezdniowych z silnikami spalinowymi zasilanymi benzyną etylizowaną lub zawierającą inne substancje toksyczne.

Niedopuszczalne prace z użyciem wózka jezdniowego to:

• transportowanie ładunków niedostosowanych do wymiarów podstawy ładunkowej wózka jezdniowego;
• używanie wózka jezdniowego w miejscach o nawierzchni i jej nachyleniu nieodpowiadającym warunkom określonym w instrukcji wózka jezdniowego;
• używanie wózka jezdniowego w miejscach o niesprawdzonej wytrzymałości podłoża lub o wytrzymałości mniejszej niż wymagana dla obciążonego wózka jezdniowego;
• używanie wózka jezdniowego w miejscach nieoświetlonych, chyba że wózek jezdniowy jest wyposażony w światła odpowiednie do rodzaju i miejsca wykonywanej pracy;
• obciążanie wózka jezdniowego ponad jego dopuszczalną ładowność określoną w instrukcji wózka jezdniowego;
• używanie wózka jezdniowego do pchania innych pojazdów lub do ciągnięcia wózków jezdniowych doczepnych, jeżeli ich liczba lub masa ładunku przekraczają dopuszczalne wielkości określone w instrukcji wózka jezdniowego;
• używanie wózka jezdniowego w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne transportowanie ładunku.

Wszystkim, którzy chcą zostać operatorami wózka jezdniowego polecamy – Prezentację on-line do szkolenia zawodowego dla kandydatów na operatorów wózków jezdniowych podnośnikowych: https://prezentacje.tarbonus.pl/product/prezentacja-szkolenie-dla-kandydatow-na-operatorow-wozkow-jezdniowych-podnosnikowych/

Prezentacja zawiera ponad 153 slajdy z licznymi zdjęciami, rysunkami, grafiką. Dodatkowo w materiale znajdują się zadania weryfikujące zdobytą wiedzę. Wszystko to zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 852)