Co trzeba wiedzieć o odszkodowaniach za wypadki w pracy z ZUS?

Dla wielu polskich pracowników, ZUS stanowi podstawowe źródło wypłaty odszkodowań za wypadki związane z pracą. Uzyskanie jednorazowego świadczenia jest jednak uzależnione od jednoczesnego spełnienia kilku warunków. W jakich sytuacjach pracownik i jego najbliżsi krewni mogą liczyć na odszkodowanie, zadośćuczynienie oraz wypłacanie renty?

Czym jest wypadek przy pracy?

Według art. 3. Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wypadek przy pracy obejmuje nagłe zdarzenie powstałe w związku z pracą powodujące utratę życia lub uszczerbek na zdrowiu. 

Tego typu wypadek może wydarzyć się w różnych okolicznościach i definicja zawarta w ustawie jest dosyć szeroka. By dane zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy musi być ono stricte związane właśnie z pracą – zakres wydarzeń obejmuje między innymi:

• • działanie na polecenie pracodawcy;
  • wykonywanie zadań służbowych (również tych bez polecenia);
  • pozostawanie do dyspozycji pracodawcy – czyli w stanie gotowości do wykonywania obowiązków służbowych, w tym nawet w podróży między siedzibą firmy a miejscem wykonywania pracy.

Oprócz powyższych sytuacji wypadek przy pracy możemy stwierdzić również gdy nastąpi nagłe zdarzenie:

• • w podróży służbowej;
  • w drodze do pracy i z pracy;
  • podczas szkolenia z powszechnej samoobrony;
  • spowodowane poleceniem od organizacji związkowych podległych pracodawcy.

Innymi słowy – wypadki w pracy nie są ograniczone tylko do zdarzeń które zaszły w miejscu pracy, a w każdej sytuacji związanej bezpośrednio z pracą, lub innymi okolicznościami niezbędnymi do tego, żeby ta praca się odbyła.

Kiedy należy się nam odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Przed wystąpieniem o odszkodowanie za wypadek przy pracy, należy pamiętać o jednym, niezwykle ważnym warunku. Wypłata świadczenia z ZUS będzie miała miejsce tylko w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę lub zlecenie. Odszkodowania za wypadek przy pracy nie są wypłacane w przypadku umowy o dzieło – zakres składek dla tego typu umów jest mniejszy niż w przypadku umowy o pracę, czy zlecenia, a odpowiedzialność leży po stronie wykonującego dzieło (można jednak dobrowolnie ubezpieczać się w ZUS). 

Należy pamiętać również o tym, że wykonując umowę o dzieło dla swojego pracodawcy (u którego jesteśmy zatrudnieni, lub dla którego wykonujemy zlecenie) możemy być traktowani w taki sposób, jak pracownik. Urzędy poza weryfikacją treści umowy, sprawdzają również to w jaki sposób jest ona realizowana – jeżeli ma ona charakterystykę zlecenia lub umowy o pracę (ma wyznaczony czas, miejsce oraz sugeruje podległość wykonującego dzieło względem zamawiającego), to może być traktowana jako umowa o pracę lub umowa zlecenia. W takim przypadku warto skorzystać z usług prawnika doświadczonego w sprawach o odszkodowania z ZUS, który doprowadzi sprawę do najkorzystniejszego dla poszkodowanego rezultatu.

Kiedy odszkodowanie za wypadek się nie należy?

Odszkodowanie za wypadek przy pracy nie przysługuje w przypadku niespełnienia warunków ubezpieczenia z ZUS (które zostały opisane powyżej). W szczególności, odszkodowanie za wypadek przy pracy nie przysługuje, jeżeli:

• • nagłe zdarzenie zostało spowodowane zaniedbaniem zasad BHP;
  • poszkodowany znajdował się pod wpływem alkoholu lub substancji odurzających;

Jakie odszkodowanie za wypadek w miejscu pracy Ci przysługuje?

Istnieje kilka rodzajów odszkodowania za poniesione straty (materialne i niematerialne), które należą się poszkodowanemu i jego bliskim.
Odszkodowanie z ZUS po wypadku w pracy możesz uzyskać w formie:

• • jednorazowego świadczenia za trwały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu;
  • jeżeli stwierdzono niezdolność do wykonywania pracy – można wystąpić o przyznanie renty;
  • w przypadku niezdolności do kontynuowania pracy w zawodzie i konieczności przekwalifikowania, odszkodowanie może mieć również formę renty szkoleniowej;
  • jeżeli wypadek spowodował obniżenie wynagrodzenia, poszkodowany może wystąpić o przyznanie zasiłku wyrównawczego;
  • na okres 12 miesięcy, poszkodowani mogą wystąpić o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego;
  • w zakres odszkodowań wchodzi także wypłacenie dodatku pielęgnacyjnego;
  • objęte ubezpieczeniem z ZUS jest także pokrycie kosztów leczenia;
  • zasiłku chorobowego.

Co zrobić w sytuacji w której wypadek w pracy wydarzył się Twojemu krewnemu? Odszkodowanie ZUS jest możliwe do uzyskania w następującej formie i przypadkach:

• • jednorazowe świadczenie pieniężne, wypłacane w przypadku śmierci krewnego;
  • renta rodzinna może zostać przyznana dla najbliższych krewnych, gdy nastąpi śmierć bliskiej osoby;
  • dodatek do renty rodzinnej dla dziecka, w przypadku utraty obojga rodziców.

Jak ubiegać się o odszkodowanie z ZUS za wypadek w pracy?

Poszkodowani i krewni powinni przejść procedurę, po wypadku w pracy. Odszkodowania ZUS nie są wypłacane automatycznie – to poszkodowany lub krewni ofiary mają obowiązek wykazać inicjatywę. Procedura odszkodowawcza jest zależna od stanu zdrowia poszkodowanego, ale jak większość spraw administracyjnych wymaga dotrzymania odpowiedniej staranności i terminów składa się na nią:

1. Poinformowanie pracodawcy o wypadku w miejscu pracy.
2. Sporządzenie protokołu powypadkowego – maksymalnie 14 dni od momentu wypadku, poszkodowany powinien kontrolować to w jaki sposób wypadek został zaprotokołowany.
3. Zgłoszenie roszczenia o wypłacenie przysługującego świadczenia pieniężnego. Poza wnioskiem o odszkodowanie należy dołączyć: zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9, kartę wypadku lub protokół ze zdarzenia, prawomocny wyrok sądu pracy, potwierdzenie odbycia szkolenia BHP, oświadczenie osoby przyjmującej zgłoszenie o wypadku, kartę informacyjną o udzieleniu pierwszej pomocy.
4. Oczekiwanie na przyznanie świadczenia.

Wypadek przy pracy i odszkodowanie – nie tylko z ZUS. 

Wypadek w pracy uprawnia do odszkodowania nie tylko z ZUS. Poszkodowany może wnioskować o wypłatę także z ubezpieczenia pracodawcy (jeśli był ubezpieczony) czy polisy zbiorowej. Jeśli wysokość świadczenia nie pokrywa kosztów leczenia, poszkodowani mogą ubiegać się o dodatkowe środki. Ponadto dostępne są również formy zadośćuczynienia za szkody niematerialne, obejmujące rekompensatę za konsekwencje wypadku oraz wiele innych działań, mających na celu poprawę sytuacji poszkodowanego, aby powrót do pełnej sprawności nie stał się życiową tragedią.

Nawigowanie w morzu złożonych przepisów i procedur jest niezwykle trudne nawet dla zdrowej osoby. W związku z tym w przypadku odszkodowań za wypadki w miejscu pracy warto zwrócić się o pomoc do adwokata doświadczonego w prowadzeniu spraw o odszkodowania. Poza standardową w przypadku usług prawnych konsultacją i rozpoznaniem sytuacji prawnej, dobrzy prawnicy są w stanie poprowadzić sprawę od początku do końca, dbając o interesy swoich klientów i dając poszkodowanym jak najwięcej czasu i przestrzeni na szybką rekonwalescencję.