Obowiązek pracodawcy w zakresie oceny ryzyka zawodowego

Pracodawca powinien wdrażać odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne w celu zapobiegania i ograniczania ryzyka zawodowego. Ocena tego ryzyka polega na systematycznym badaniu wszystkich aspektów pracy w celu stwierdzenia, jakie zagrożenia w środowisku pracy mogą być powodem pogorszenia się stanu zdrowia pracownika i czy mogą one zostać wyeliminowane. Tym samym ocena ta nie może być jednorazowa.

Zgodnie z definicją zawartą w par. 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną praca, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Obowiązek pracodawcy w zakresie oceny ryzyka zawodowego

Zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy, pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Obowiązki pracodawcy w tym zakresie mają charakter bezwarunkowy, ponieważ obciążają go niezależnie od sposobu spełniania świadczenia przez pracownika. Są one też niepodzielne, z uwagi na to, że działania i zaniechania innych podmiotów nie zwalniają pracodawcy od odpowiedzialności za stan bhp w miejscu pracy.

Pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Obowiązkiem pracodawcy jest zatem ocenianie, dokumentowanie oraz poinformowanie pracowników o zagrożeniach jakie mogą się pojawić na stanowisku pracy. Jest on odpowiedzialny za powołanie zespołu, którego zadaniem będzie stworzenie ORZ. Ważne jest, aby zapamiętać, że ocenę ryzyka zawodowego tworzy zespół, a nie np. jedna osoba.

Cel oceny ryzyka zawodowego

Głównym celem oceny ryzyka jest zapewnienie poprawy warunków pracy oraz ochrony życia i zdrowia pracowników. Od sposobu przeprowadzenia tej oceny zależy w dużej mierze skuteczność funkcjonującego w organizacji systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. W systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się w sposób usystematyzowany i postrzega się ją jako proces ciągły, dający podstawy do poprawy warunków pracy. Współudział pracowników w jej przeprowadzaniu może zwiększyć ich zaangażowanie w rozwiązywanie problemów związanych z bhp i wpłynąć na lepszą realizację wynikających z niej działań korygujących i zapobiegawczych. Równocześnie w organizacji zwiększa się świadomość występujących zagrożeń, co jest istotne dla ich skuteczniejszego ograniczania.

Ocena ryzyka zawodowego, czyli działanie prowadzone w celu określenia poziomu ryzyka zawodowego i jego dopuszczalności, jest systematycznym badaniem wszystkich aspektów pracy, które jest przeprowadzane w celu stwierdzenia:

    • jakie zagrożenia w środowisku pracy mogą być powodem urazu lub pogorszenia się stanu zdrowia pracownika;
    • czy zagrożenia te można wyeliminować;
    • a jeżeli nie, jakie środki ochronne należy podjąć w celu ograniczenia ryzyka związanego z tymi zagrożeniami.

Ocena ryzyka zawodowego jest działaniem prowadzonym w celu określenia jego poziomu i dopuszczalności oraz jakie zagrożenia w środowisku pracy mogą być powodem urazu lub pogorszenia się stanu zdrowia pracownika. Czy zagrożenia te, można usunąć lub zminimalizować, a jeżeli nie, to jakie środki ochronne należy podjąć w celu ograniczenia ryzyka związanego z tymi zagrożeniami. Pracodawca powinien zapewnić opracowanie i stosowanie procedur identyfikacji zagrożeń oraz oceny związanego z nimi ryzyka zawodowego w zakładzie.

Zespół przeprowadzający ocenę ryzyka zawodowego

Do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego należy wyznaczyć odpowiedni zespół. Najczęściej należą do niego:

    • pracownicy służby bhp lub osoby wykonujące zadania tej służby;
    • osoby kierujące pracownikami;
    • pracownicy lub ich przedstawiciele;
    • lekarze medycyny pracy.

Innymi osobami są specjaliści lub biegli powołani przez pracodawcę, a ich obecność jest ważna z powodu występujących zagrożeń są to, m.in.: osoby odpowiedzialne za konserwację maszyn i innych urządzeń technicznych, elektrycy, przedstawiciele działu kadr, czy psycholodzy.

Osoby wyznaczone do wykonania oceny ryzyka zawodowego nie mogą być przypadkowe i powinny posiadać odpowiednią wiedzę i umiejętności, przykładowo:

    • opanować zasady oceny ryzyka zawodowego;
    • korzystać z wiedzy niezbędnej do analizy zagrożeń pojawiających się na ocenianych
    • stanowiskach pracy;
    • potrafić oszacować jakie są skutki zagrożeń i jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
    • przedstawić propozycje eliminacji lub ograniczenia ryzyka;
    • weryfikować skuteczność stosowanych środków ochrony;
    • diagnozować problemy, które powinny być rozwiązane z udziałem ekspertów zewnętrznych.

Ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzana systematycznie

Zarówno identyfikacja zagrożeń, jak i ocena ryzyka zawodowego powinny być przeprowadzane okresowo, z udziałem pracowników. Na tej podstawie pracodawca powinien planować i wdrażać odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne w celu zapobiegania i ograniczania ryzyka zawodowego. Obowiązek pracodawcy w zakresie oceny ryzyka zawodowego dotyczy więc nie tylko jednorazowego przeprowadzenia oceny ryzyka, lecz dokonywania jej systematycznie, w szczególności po wprowadzeniu zmian technicznych i organizacyjnych.

Czas przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego może być różny i powinien być spowodowany, np. kończącymi się badaniami pomiaru środowiska pracy, zmianą maszyn i urządzeń, zmianą środków ochronnych, które bardziej chronią pracowników (pracodawca dla ochrony pracownika powinien stosować najnowsze rozwiązania nauki i techniki), wypadkiem przy pracy, itp. Pracodawca dzięki ocenie ryzyka zawodowego ma możliwość lepszego planowania i wdrażania odpowiedniego rozwiązania technicznego oraz organizacyjnego pozwalającego na zwalczanie i ograniczanie ryzyka zawodowego, co daje argument dlaczego warto dokonywać jej systematycznie, a nie tylko jednorazowo.

Etapy wdrożenia oceny ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego to proces, który powinien być przeprowadzony krok po kroku, zgodnie ze schematem, który został przedstawiony w normie PN-N-18002 zgodnie z rysunkiem poniżej:

Dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego 

Przepisy rozporządzenia zobowiązują pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Stosowane środki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników oraz być zintegrowane z działalnością prowadzoną przez pracodawcę na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy. Pracodawca musi też prowadzić dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Par. 39a ust. 3 rozporządzenia wymaga, aby dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego uwzględniał w szczególności datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny, wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

    • stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów;
    • wykonywanych zadań;
    • występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy;
    • stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej;
    • osób pracujących na tym stanowisku.

Gotowa dokumentacja oceny ryzyka zawodowego

Sklep ORZ.pl oferuje dokumentację oceny ryzyka zawodowego w wersji elektronicznej gotową do wydrukowania i wdrożenia. Każdy dokument zawiera:

    • stronę tytułową, posiadającą miejsce na datę przeprowadzenia i skład zespołu powołanego do wykonania ORZ oraz miejsce na zatwierdzenie dokumentu przez pracodawcę;
    • charakterystykę wykorzystywanej metody;
    • opis stanowiska pracy;
    • wymagania dla stanowiska pracy;
    • identyfikacje zagrożeń znajdujących się na stanowisku pracy;
    • kartę pomiaru ryzyka zawodowego;
    • plan działań korygujących ryzyko zawodowe dla stanowiska pracy;
    • potwierdzenie zapoznania pracownika z dokumentacją ORZ dotyczącą danego stanowiska pracy.

blank

Dodatkowo:

    • dokumentacja dostępna jest od ręki w 3 minuty od złożenia zamówienia;
    • dokumentacja tworzona jest na indywidualne zamówienie;
    • każda ORZ dostosowana została do COVID-19;

Gotową dokumentację oceny ryzyka zawodowego można kupić pod adresem: https://orz.pl

Skomentuj