Program działań Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022 – 2024

W latach 2022 – 2024 kluczowym zadaniem dla Państwowej Inspekcji Pracy będzie realizacja strategii dotyczących kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego, kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy oraz wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy. Czego dokładnie będą dotyczyć te strategie? Jakie inne zadania stawia przed sobą PIP na najbliższe trzy lata?

Strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego

Najpoważniejsze skutki wypadków przy pracy, a także duża liczba zagrożeń zawodowych dotyczy branży budowalnej. Dlatego na najbliższe trzy lata Państwowa Inspekcja Pracy zaplanowała kampanię o charakterze prewencyjno-kontrolnym pod hasłem „Budowa. Stop wypadkom!”

Kampania ma na celu zwiększenie poziomu skuteczności PIP w działaniach kontrolno-nadzorczych przy wsparciu inicjatyw informacyjnych, prewencyjnych i promujących bezpieczną pracę w podmiotach, które wykonują prace budowlane.

Poprzez popularyzację wiedzy na temat odpowiedniego przygotowania pracowników do bezpiecznego wykonywania pracy oraz skutecznych środków ochrony (głównie dotyczących pracy na wysokości, w wykopach oraz przy obsłudze maszyn) PIP w ramach działań doradczych i edukacyjno-szkoleniowych będzie dążyła do wzrostu poziomu standardów ochronnych pracy w małych firmach budowlanych.

W ramach tej strategii PIP chce motywować pracodawców do kompleksowego nadzoru nad wykonywaną pracą oraz do rzetelnego wykonywania obowiązków w zakresie ogólnej organizacji pracy na dużych inwestycjach budowalnych.

Dotychczasowe działania prewencyjne będą wspierane przez inicjatywy informacyjne, które będą realizowane przy użyciu środków masowego przekazu.

Działania w ramach tej strategii dotyczą:

• wzmożonego nadzoru na budowach o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa,
• eliminowania zagrożeń wypadkowych w budownictwie,
• kontroli krótkotrwałych robót budowlanych,
• oceny przestrzegania przez pracodawców przepisów bhp podczas prac wykonywanych żurawiami wieżowymi i szybkomontującymi,
• kampanii „Budowa. Stop wypadkom!” jako uzupełnienie i wsparcie dla działań kontrolnych.

Strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy

Zakłady pracy, gdzie obserwuje się niepokojącą liczbę wypadków przy pracy oraz wysokie wskaźniki zagrożeń niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami środowiska pracy zostaną objęte wzmożonym nadzorem. Zaplanowane na lata 22 – 24 długofalowe działania kontrolne oraz informacyjne i doradcze zostaną ukierunkowane w taki sposób, aby systematycznie i stopniowo następowała trwała poprawa warunków pracy w ww. zakładach.

Strategia kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy

Zakres tej strategii dotyczy kontrolowania narażenia pracowników na szkodliwe dla zdrowia czynniki chemiczne w środowisku pracy oraz wypełniania obowiązków nałożonych przez unijne rozporządzenia na pracodawców. W dalszym ciągu będą prowadzone działania kontrolne nałożone przez przepisy ustawy o produktach biobójczych oraz zasady dotyczące BHP przy stosowaniu tych produktów.  W związku ze zmniejszeniem wartości normatywów sanitarnych, które muszę zapewnić pracodawcy na stanowiskach pracy, a także w związku ze zmianami prawnymi dotyczącymi katalogu substancji chemicznych uznanych za rakotwórcze Państwowa Inspekcja Pracy zobowiązana jest dokonać kontroli procesów pracy, gdzie wykorzystane są czynniki o działaniu mutagennym lub rakotwórczym.

Działania w ramach tej strategii dotyczą:

• przestrzegania zasad BHP w zakładach o potencjalnie wysokim ryzyku poważnej awarii przemysłowej,
• ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
• organizacji prac związanych z zagrożeniem wybuchem,
• kontroli przestrzegania przepisów bhp podczas usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych i przemysłowych,
• kontroli przestrzegania przepisów ustawy o produktach biobójczych oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas ich stosowania,
• rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowane ograniczenia w zakresie chemikaliów oraz klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin – rozporządzenia REACH i CLP.

Inne zaplanowane działania

• Ograniczenie narażenia na zakażenie wirusem SARS-CoV-2

W obliczu trwającej pandemii PIP będzie kontrolowała, czy pracodawcy przestrzegają przepisów ograniczających narażenie się pracowników na zakażenie wirusem SARS-Cov-2, oraz spełnianie obowiązku przekazywania pracownikom informacji o zagrożeniach dla zdrowia oraz o podjętych działaniach zapobiegawczych i ochronnych.

• Prawna ochrona pracy

Istotnymi działaniami w zakresie prawnej ochrony pracy będą kontrole prawidłowości zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych oraz ograniczenie naruszeń przepisów o czasie pracy, a także wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy – są to najczęściej naruszane regulacje (blisko połowa skarg zgłaszanych przez pracowników). Przedmiotowy zakres kontroli będzie dotyczył w szczególności prawidłowego prowadzenia ewidencji czasu pracy, zapewnienia odpoczynków dobowych i tygodniowych, nadgodzin oraz wypłat. Mając na uwadze wiele przypadków zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy w dalszym ciągu prowadzone będą działania kontrolno-nadzorcze przeciwdziałające stosowaniu tego typu praktyk. Szczególnie kontrolowane będą warunki świadczenia pracy na podstawie umów o działo, umów zlecenia i umów zawartych z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. 

• Przeciwdziałanie i zwalczanie nielegalnego zatrudnienia

Inspektorzy pracy będą kontrolować legalność zatrudnienia i wykonywania pracy. Działania te nie będą dotyczyły jedynie „pracy na czarno”, ale również fałszywie zadeklarowanej (np.  w innym wymiarze czasu pracy lub za innym wynagrodzeniem niż wskazane w umowie). Priorytetem będą czynności kontrolne w zakładach pracy powierzających pracę cudzoziemcom (w tym w agencjach pracy tymczasowej). Celem działań PIP będzie eliminacja negatywnych zjawisk dotyczących warunków legalności pracy i zatrudnienia. Oprócz kontroli prowadzone będą działania edukacyjno-informacyjne adresowane zarówno do osób wykonujących pracę, jak i do pracodawców.

Pozostałe działania będą dotyczyć m.in.:

• opieki zdrowotnej – przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym bhp,
• górnictwa – przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym bhp,
• handlu – przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni oraz technicznego bezpieczeństwa pracy,
• ograniczania zagrożeń zawodowych i wypadkowych w zakładach rolnych, z uwzględnieniem legalności zatrudnienia i prawnej ochrony pracy,
• pierwszej kontroli – wsparcie małych firm w stworzeniu praworządnych i bezpiecznych warunków pracy,
• badania skarg i wniosków zgłaszanych do Państwowej Inspekcji Pracy.

Planowana ilość kontroli w roku 2022 z podziałem na okręgowe inspektoraty pracy

Okręgowy Inspektorat Pracy	Liczba planowanych kontroli do przeprowadzenia w 2022 r.
Białystok	2 177
Bydgoszcz	2 534
Gdańsk	3 571
Katowice	6 430
Kielce	1 735
Kraków	3 572
Lublin	2 654
Łódź	3 607
Olsztyn	1 837
Opole	1 531
Poznań	4 661
Rzeszów	3 538
Szczecin	2 280
Warszawa	5 885
Wrocław	4 525
Zielona Góra	1 463
PIP	52 000

Źródło:

pip.gov.pl