Raport: ceny energii i koszty pracy głównymi barierami dla firm

Wysokie ceny energii i koszty pracy są głównymi przeszkodami w prowadzeniu biznesu w Polsce – wynika z badania Grant Thornton przeprowadzonego wśród średnich i dużych firm. Przedsiębiorstwa skarżą się też na niepewność ekonomiczną, biurokrację i brak wykwalifikowanych pracowników.

Badanie przeprowadzono wśród 10 tys. właścicieli lub członków zarządu średnich i dużych przedsiębiorstw z 29 krajów. W Polsce w sondażu wzięli udział przedstawiciele 100 firm.

Wysokie ceny energii zostały wskazane jako silna lub bardzo silna bariera w rozwoju przez 85 proc. ankietowanych firm działających w Polsce. Jak podkreślili autorzy badania, jedynie w Indiach odsetek przedsiębiorstw uznających ceny energii za istotny problem był wyższy (86 proc.), natomiast średnia w całym badaniu wyniosła 51 proc.

„Mało prawdopodobne jest, aby przyszły rok był pod tym względem lepszy. Choć ceny energii dla mikro, małych i średnich firm mają być zamrożone na poziomie 785 zł/MWh (co i tak jest historycznie wysokim poziomem), to dla dużych firm takiego limitu nie będzie” – wskazano w raporcie.

Druga największa bariera dla firm w Polsce to wysoki koszt zatrudnienia pracowników (82 proc. wskazań, o 20 pkt proc. więcej niż przed rokiem). To najwyższy rezultat wśród 29 przebadanych krajów, średnia dla całego badania wyniosła 56 proc. – zaznaczono. Jak wskazano, w ub.r. w sektorze przedsiębiorstw płace poszły w górę o ponad 13 proc., co było najwyższą dynamiką od wielu lat.

„Choć wynik ten był niższy niż wskaźnik inflacji, a więc z punktu pracownika nadal niewystarczający na utrzymanie realnych dochodów, to z punktu pracodawcy był na tyle spektakularny i wyjątkowy, że z pewnością był przez przedsiębiorców mocno odczuwalny i znacząco przebił poziomy zakładane w biznesplanie na 2022 r.” – podkreślono.

74 proc. przedsiębiorców w Polsce wśród barier wymieniło niepewność ekonomiczną, a więc brak możliwości spokojnego planowania przyszłości firm. Jak podano, wpływ na taką ocenę miała m.in. wojna, wysoka inflacja i podwyżki stóp procentowych. 49 proc. przedsiębiorstw uznało, że funkcjonowanie utrudnia im biurokracja.

„To nieco mniejsze odsetki niż w poprzednich latach, kiedy była to bariera dla około 60 proc. przedsiębiorców. Jest to jednak normalne zjawisko w czasach spowolnienia gospodarczego – odczuwalność bariery biurokracji spada, ponieważ na plan pierwszy wysuwają się wówczas inne bariery. Dlatego – biorąc pod uwagę skalę wstrząsów gospodarczych w Polsce – obecny odsetek firm wskazujących biurokrację jako silną barierę wydaje się mimo wszystko wysoki” – stwierdzono. Dodano, że wpływ na oceny firm miały zmiany podatkowe w ramach „Polskiego Ładu”.

Z badania wynika też, że nadal – mimo spowolnienia gospodarczego – połowa szefów firm narzeka na brak odpowiednio wykwalifikowanych kandydatów do pracy. Kolejne bariery to brak zamówień (38 proc.) i dostęp do finansowania (33 proc.).

„Choć polska gospodarka w ostatnich latach rozwija się w relatywnie wysokim tempie 4-5 proc. rocznie, to Polska w naszym badaniu barier rozwojowych wypada zdecydowanie negatywnie. Jeśli wyciągnąć średnią arytmetyczną ze wszystkich siedmiu badanych obszarów, okazuje się, że w Polsce aż 59 proc. średnich i dużych firm odczuwa te bariery” – podsumowano. Dodano, że średnia dla wszystkich 29 badanych państw wynosi 50 proc., a dla krajów europejskich – 49 proc.

Z drugiej strony – wskazano – odczuwalność barier wzrosła w Polsce w mniejszym stopniu niż w innych krajach europejskich. W Polsce odsetek wzrósł o 7 pkt proc. względem zeszłorocznego wyniku, tymczasem w krajach europejskich – o 10 pkt proc.

W Polsce badanie zrealizowała firma Biostat metodą CATI (wywiady telefoniczne). Sondaż przeprowadzono w IV kwartale 2022 roku.