Rewolucja w jawności wynagrodzeń

Za sprawą zmian w ustawie – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw już wkrótce będzie możliwe sprawdzenie wysokości zarobków pracowników sektora finansów publicznych. Ponadto Komisja Europejska przedstawiła projekt przepisów zapewniających jawność wynagrodzenia, której celem jest zlikwidowanie luki płacowej.

Jawność zarobków w sektorze publicznym

29 października 2021 r. prezydent RP podpisał ustawę z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza zmiany m.in. w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Wg. nowych przepisów jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane będą do prowadzenie elektronicznego rejestru zawieranych umów, który będzie dostępny w Internecie, na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej danej jednostki.    

Za sprawdzanie danych do tego rejestru będą odpowiadać kierownicy poszczególnych jednostek sektora finansów publicznych.

W rejestrze umów będą zamieszczane poniższe dane:

• numer umowy – o ile taki nadano;
• datę i miejsce zawarcia umowy;
• okres obowiązywania umowy;
• oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
• określenie przedmiotu umowy;
• wartość przedmiotu umowy;
• informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.

Mając na uwadze konieczność zapewnienia kompletności, jednolitości i przejrzystości informacji zamieszczanych w tym rejestrze oraz łatwości wyszukiwania tych informacji – wzór rejestru umów w drodze rozporządzenia określi Minister Finansów.

Kto nie wykona lub nie dopuści do wykonania obowiązku prowadzenia rejestru umów albo poda w nim nieprawdziwe dane, będzie podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2022 r.

Kogo dotyczy ustawa o finansach publicznych?

Sektor finansów publicznych tworzą:

• organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
• jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
• związki metropolitalne;
• jednostki budżetowe;
• samorządowe zakłady budżetowe;
• agencje wykonawcze;
• instytucje gospodarki budżetowej;
• państwowe fundusze celowe;
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
• Narodowy Fundusz Zdrowia;
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
• uczelnie publiczne;
• Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
• państwowe i samorządowe instytucje kultury;
• inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, banków oraz spółek prawa handlowego;
• Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Komisja Europejska przedstawiła wniosek w sprawie środków gwarantujących równe wynagrodzenie za taką samą pracę

We wniosku określono metody służące przejrzystości wynagrodzeń, takie jak informowanie osób ubiegających się o pracę o wynagrodzeniu, prawo do informacji o poziomie wynagrodzenia pracowników wykonujących taką samą pracę, a także zobowiązanie dużych przedsiębiorstw do składania sprawozdań dotyczących zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć.

Ponadto we wniosku wzmocniono narzędzia umożliwiające pracownikom dochodzenie ich praw oraz ułatwiono dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Pracodawcy nie będą mogli zwracać się do osób ubiegających się o pracę o informacje na temat ich wynagrodzenia w przeszłości, będą musieli także udostępniać na wniosek pracownika zanonimizowane dane dotyczące wynagrodzeń. Pracownicy będą mieli prawo do odszkodowania z tytułu dyskryminacji płacowej.

Wniosek odnosi się do pracodawców w sektorze publicznym i prywatnym. Dotyczy wszystkich pracowników związanych umową o pracę lub pozostających w innym stosunku pracy określonym przez prawo, układy zbiorowe pracy lub praktykę obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich, przy uwzględnieniu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.

Po przyjęciu wniosku przez Parlament Europejski państwa członkowskie będą miały dwa lata na transponowanie dyrektywy do prawa krajowego i przekazanie właściwych aktów Komisji. Po ośmiu latach Komisja przeprowadzi ocenę dyrektywy  której dotyczy wniosek (dyrektywa 2006/54/WE).

Wniosek dostępny jest tutaj – https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52021PC0093

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.)

2.Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks Karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021 r. poz. 2054)

Źródło pomocnicze:

1.www.sejm.gov.pl

2. prezydent.pl

3. ec.europa.eu