Senat/ Komisje za poprawkami do nowelizacji Kodeksu pracy w sprawie tzw. work-life balance

Senackie komisje opowiedziały się w czwartek za wprowadzeniem poprawek do nowelizacji Kodeksu pracy, która ma na celu wdrożenie unijnych dyrektyw w sprawie tzw. work-life balance. Poprawki mają głównie charakter doprecyzowujący i techniczno-redakcyjny.

Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Ustawodawcza na wspólnym posiedzeniu rozpatrzyły nowelizację Kodeksu pracy wdrażającą dwie unijne dyrektywy dotyczące tzw. work-life balance. Chodzi o dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej i o tzw. dyrektywę rodzicielską.

Wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed, omawiając główne założenia nowelizacji, wskazał m.in. na indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego dla pracownic i pracowników, bezpłatny urlop opiekuńczy (5 dni w roku kalendarzowym) i szersze stosowanie elastycznych organizacji pracy np. pracy zdalnej.

Poparcie komisji uzyskały propozycje zmian przedstawione przez senatorów Jana Filipa Libickiego (PSL), Ewę Gawędę (PiS) oraz Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Są to głównie poprawki doprecyzowujące, legislacyjne i techniczno-redakcyjne.

Akceptacji komisji nie uzyskały m.in. poprawki senatorów KO Magdaleny Kochan i Adama Szejnfelda.

Senator Kochan proponowała, by „urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni dla każdego z rodziców był przenoszalny”. „Jeśli dziecko jest wychowywane przez samodzielnego rodzica winno mieć szanse na tak samo długi okres przebywania pod opieką rodziców lub rodzica, jak dzieci, które mają oboje rodziców. Zatem ten urlop wydaje się dyskryminujący” – oceniła.

Senator Kochan chciała też, by urlopy opiekuńcze, urlopy rodzicielskie, w tym macierzyńskie były objęte 100-procentowym świadczeniem równym wynagrodzeniu z ostatniego miejsca pracy.

Z kolei Adam Szejnfeld (KO) zgłosił poprawkę wydłużającą wejście w życie niektórych przepisów nowelizacji tak, by pracodawcy i pracownicy zdążyli przygotować się do zmian. W noweli założono, że przepisy zaczną obowiązywać po 21 dniach od dnia ogłoszenia.

Przygotowana przez MRiPS nowelizacja dotyczy m.in. urlopów i czasu pracy, w tym urlopu rodzicielskiego. Pracownice i pracownicy będą mieli do niego indywidualne prawo. Uniezależnione zostanie prawo ojca wychowującego dziecko do urlopu rodzicielskiego – od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu.

Ponadto wprowadzona zostanie, w ramach wymiaru urlopu rodzicielskiego, nieprzenoszalna część tego urlopu, w wymiarze do 9 tygodni dla każdego z rodziców. Wprowadzony zostanie 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców.

Obecnie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100 proc. podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą cześć tego urlopu – oznacza to, że obecnie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Według noweli, pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop będzie możliwy do wykorzystania, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za czas tego urlopu nie będzie przysługiwało wynagrodzenie.

Wprowadzona zostanie także możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy „z powodu działania siły wyższej”. Zwolnienie będzie możliwe do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.

Zgodnie z nowelą, umożliwione zostanie szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy, w tym poprzez pracę zdalną, elastyczne rozkłady czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy i przerywany czas pracy) oraz pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W nowych przepisach wprowadzono także rozwiązania dotyczące umów o pracę. Pracownik, który wykonywał pracę przez co najmniej 6 miesięcy, będzie miał prawo wystąpić, raz w roku, o zmianę rodzaju umowy – na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Będzie on musiał otrzymać także pisemną odpowiedź na ten wniosek, wraz z uzasadnieniem.