Transport ładunku o masie 1020 kg
Czy pracownicy mogą użyć do transportu ładunku o masie 1020 kg wózka ręcznego tzw. paleciaka?
Nie. Nie mogą. Dlaczego nie mogą skoro udźwig tego wózka wynosi 2000 kg? Poniżej krótkie wyjaśnienie i historia zmian w przepisach bhp dotyczących ręcznych prac transportowych.
Często zachodzi potrzeba transportu ręcznego ładunków. Dyrektywa Rady WE z dnia 29 maja 1990 r. (90/269/EWG) podaje w Artykule 2 definicję ręcznego przemieszczania ciężarów. Podobna definicja zawarta jest w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych określająca „ręczne prace transportowe” jako każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunku lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich przez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.
Transport ręczny może odbywać jako:
- przemieszczanie przedmiotów przez jednego pracownika,
- zespołowe przenoszenie przedmiotów,
- przemieszczanie materiałów szkodliwych i niebezpiecznych,
- przemieszczanie ładunków za pomocą poruszanych ręcznie wózków oraz taczek,
- przemieszczanie ładunków przy użyciu ręcznie napędzanych dźwignic.
Więc jak to jest z tytułowym problemem?
Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać:
- 350 kg na wózku 2-kołowym,
- 450 kg na wózku 3– lub 4-kołowym.
Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać:
- 250 kg na wózku 2-kołowym,
- 350 kg na wózku 3– lub 4-kołowym.
Jasno wynika z tych zapisów, że „tytułowym” paleciakiem jako wózkiem 3-kołowym można przewozić ładunek o masie nie większej niż 450 kg łącznie z masą wózka. Zakładając, że wózek waży np. 50 kg, to ładunek jaki możemy umieścić na wózku i przewieźć nie może być cięższy niż 400 kg i to bez względu na to czy transportem zajmie się jeden pracownik, dwóch, trzech czy kilku.
Oczywiście powyższe wielkości dotyczą pracowników mężczyzn. W przypadku kobiet i młodocianych wartości te są odpowiednio mniejsze i są określone w przypadku kobiet w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.), a w przypadku pracowników młodocianych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
A teraz krótka historia zmian w przepisach bhp dotyczących dopuszczalnej masy ładunku jaką pracownik może przewieźć przy użyciu wózków nienapędzanych:
- Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 1 kwietnia 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów.
Rozporządzenie dopuszczało przesuwanie ładunku wózkiem bez szyn po terenie poziomym po nawierzchni twardej o ciężarze nieprzekraczającym 400 kg na osobę, nie licząc ciężaru wózka, a w przypadku przesuwania wózka na odległość większą niż 250 m, jak również po pochylniach większych niż 2% ciężar ładunku nie powinien był przekraczać 300 kg na osobę
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.
Rozporządzenie określało dopuszczalną masę ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni na maksymalnie 450 kg na pracownika łącznie z masą wózka, a w przypadku przemieszczania ładunku na wózku po pochyleniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie mogła przekraczać 350 kg.
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.
Powyższe rozporządzenie zmieniające określiło, że dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać 350 kg na wózku 2-kołowym, 450 kg na wózku 3– lub 4-kołowym, a przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać 250 kg na wózku 2-kołowym i 350 kg na wózku 3– lub 4-kołowym.
Po ostatniej zmianie w 2009 r. nie ma znaczenia, czy ładunek na wózku transportuje jeden pracownik, czy kilku. W każdym przypadku masa ładunku wraz z masą wózka nie może przekroczyć powyżej określonych w kilogramach wartości.
W tytułowym wózku udźwig nominalny został określony wartością 2000 kg. Pracownik lub pracownicy mają więc techniczną możliwość uniesienia ładunku i transportu w wyznaczone miejsce. Masa 1020 kg jest niższa od nominalnej, ale przepisy rozporządzenia nie pozwalają na to (pamiętajmy na wózku 3-kołowym, bo takim jest ten paleciak po płaskiej nawierzchni można transportować do 450 kg wraz z masą wózka). Co ma zrobić pracownik w takim przypadku?
Jeśli jest świadomy, powinien odmówić wykonania pracy (o ho ho, ale to zabrzmiało, ale teoretycznie tak powinien zrobić). Producenci wiedząc o tych przepisach powinni ograniczać udźwig wózków do wymaganych wartości. Wtedy nawet nie znając masy ładunku, w przypadku przekroczenia udźwigu nominalnego zabezpieczenie nie pozwoli unieść masy ponadnormatywnej.
Pracownik nie będzie musiał się zastanawiać. Nie mniej jednak to na pracodawcy i osobach kierujących pracownikami, organizujących pracę spoczywa obowiązek, aby przed dopuszczeniem pracownika do ręcznych prac transportowych:
- przeszkolić pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym w szczególności w zakresie prawidłowych sposobów wykonywania ręcznych prac transportowych,
- zapewnić pracownikom informacje dotyczące przemieszczanego przedmiotu, w szczególności:
- jego masy,
- położenia jego środka ciężkości, zwłaszcza w przypadku, gdy masa jest nierównomiernie rozłożona,
- informować pracowników o wszystkich aspektach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiach ergonomii, w tym o wynikach oceny ryzyka zawodowego oraz o środkach bezpieczeństwa zapobiegających urazom, a zwłaszcza urazom kręgosłupa.
Ponadto w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest nieprawidłowy i stwarza zagrożenia pracodawca jest obowiązany zapewnić wstrzymanie tych prac do czasu zastosowania odpowiednich działań eliminujących te zagrożenia. Nic nie stoi na przeszkodzie (no chyba, że pieniądze), aby do transportu cięższych ładunków używać wózków z napędem mechanicznym, np. elektrycznym i wtedy pracownik nie używa siły mięśni do unoszenia, pchania czy ciągnięcia.
Pamiętać jednak trzeba, że wtedy zasady bezpiecznej pracy takim wózkiem reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym.
I jeszcze kilka uwag dotyczących przemieszczanie ładunków za pomocą poruszanych ręcznie wózków oraz taczek lub jak kto woli wózków taczkowych:
- Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie ładunków na wózkach po pochyleniach powierzchni większych niż 8% oraz na odległość większą niż 200 m.
- Wózki powinny zapewniać stabilność przy załadunku i rozładunku.
- Wózki przemieszczane na szynach oraz wózki kołowe przemieszczane na pochyleniach powinny posiadać sprawnie działające hamulce.
- Masa ładunku przemieszczanego na wózku szynowym po terenie poziomym, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać 600 kg na pracownika.
- Przy przemieszczaniu ładunku na wózku na pochyleniach torów większych niż 2% masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać 450 kg na pracownika.
- Niedopuszczalne jest przemieszczanie ładunków na wózkach szynowych na pochyleniach torów większych niż 4% oraz na odległość przekraczającą 400 m.
- Odległość między pojedynczymi wózkami na pochyleniach torów powinna wynosić co najmniej 25 m, a pomiędzy zestawami złożonymi z kilku wózków co najmniej 50 m.
- Hamulce wózków szynowych przemieszczanych w zestawie powinny być sprawne, tak aby gwarantowały szybkie zatrzymanie zestawu.
- Wszystkie wózki wchodzące w skład zestawu powinny być ze sobą połączone.
- Wózki-wywrotki powinny posiadać sprawnie funkcjonujące urządzenia zabezpieczające przed przypadkowym przechyleniem się koleby lub skrzyni oraz urządzenia do unieruchomienia wózków w czasie przechylania koleby lub skrzyni.
- Sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach i taczkach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność podczas przemieszczania.
- Przedmioty przewożone na wózkach nie powinny wystawać poza obrys wózka i przysłaniać pola widzenia. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest przewożenie przedmiotów w warunkach niespełnienia tych wymagań, o ile praca odbywa się pod nadzorem zapewniającym bezpieczne jej wykonanie.
- Masa ładunku przemieszczanego na taczce, łącznie z masą taczki, nie może przekraczać: 100 kg po twardej nawierzchni i 75 kg po nawierzchni nieutwardzonej.
- Niedopuszczalne jest przemieszczanie ładunku na taczce po pochyleniach większych niż 8% oraz na odległość przekraczającą 200 m.
Skomentuj