Uwaga na kleszcze!

Jak co roku, wraz ze wzrostem temperatur, rośnie aktywność kleszczy.  Miejsca, w których najczęściej możemy je spotkać to przede wszystkim łąki, pastwiska, parki, krzewy sąsiadujące z wysokimi trawami, a także miejskie trawniki. Wzrost populacji tych pajęczaków spowodowany jest ciepłymi, wilgotnymi zimami oraz brakiem drapieżników na nie polujących.

Wzrastające zagrożenie

Boreliozę wywołuje bakteria Borrelia burgdorferi, która dostaje się do organizmu człowieka w następstwie ukąszenia przez zarażonego nią kleszcza.

Ze względu na charakter pracy jedną z najbardziej narażonych grup zawodowych na ryzyko zachorowania na boreliozę są rolnicy i leśnicy. Według statystyk podanych przez KRUS liczba odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego boreliozą ciągle wzrasta. –  z 132 przypadków w 2009 roku do 282 w 2018 roku.

Zapobieganie

Przestrzeganie zasad minimalizujących ryzyko ukąszenia jest najlepszą profilaktyką. Może to błahe stwierdzenie, jednak w obliczu zagrożenia, które niosą ze sobą kleszcze lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Dlatego, jeśli wybieramy się w miejsca, gdzie jesteśmy narażeni na kontakt z tym pajęczakiem powinniśmy pamiętać o:

• • ubraniu w jasnym kolorze (na którym łatwiej dostrzec kleszcza), które szczelnie zakryje ciało,
  • stosowaniu środków odstraszających kleszcze,
  • niesiadaniu na trawie,
  • unikaniu zarośli i wysokich traw.

Ślina kleszcza zawiera substancje znieczulające, przez co, nie czujemy ukąszenia. Dlatego po powrocie do domu powinniśmy dokładnie sprawdzić całe ciało. Miejscami, w które kleszcze najczęściej się wgryzają są: pachwiny, skóra za uszami, pachy oraz głowa.

Jak zachować się po ukąszeniu?

Mimo, iż nie każdy kleszcz jest nosicielem patogenów chcąc zapobiegać zachorowaniu na boreliozę należy szybko reagować. Jeżeli znajdziemy kleszcza wbitego w nasze ciało powinniśmy go jak najszybciej usunąć – samodzielnie lub z pomocą lekarza.

Postępowanie przy usuwaniu kleszcza:

• 1. sterylizacja narzędzia (np. pęsetę lub kartę) do usuwania kleszczy,
  2. kleszcza łapiemy jak najbliżej skóry,
  3. delikatnie i stanowczo pociągamy, wyjmując pajęczaka,
  4. upewniamy się, że kleszcz został wyciągnięty w całości,
  5. miejsce po ukąszeniu przemywamy środkiem odkażającym,
  6. dokładnie myjemy ręce.

Jeżeli kleszcz jest wbity zbyt głęboko i nie możemy go samodzielnie wyciągnąć, powinniśmy jak najszybciej udać do lekarza, ponieważ z każdą chwilą wzrasta zagrożenie zachorowania nie tylko na boreliozę, ale również na kleszczowe zapalenie mózgu.

W miejscu ukąszenia zazwyczaj pojawia się czerwony rumień, który z czasem zanika. Zdarzają się przypadki, w których rumień nie występuje.

Jeżeli po ukąszeniu kleszcza pojawiają się objawy grypopodobne powinniśmy się zgłosić do lekarza celem badania pod kątem boreliozy. Nieleczona borelioza może doprowadzić do uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Borelioza – objawy

Borelioza z Lyme jest chorobą zakaźną, wywołaną przez bakterie – Borrelia burgdorferi. Jest to najczęściej występująca choroba przenoszona przez kleszcze w Ameryce Północnej, w Europie i Azji.

Borelioza bywa mylona z innymi chorobami, ze względu na zróżnicowane objawy trudno ją zdiagnozować. Najczęściej występującym sygnałem, na który powinniśmy zwrócić uwagę jest zaczerwienienie skóry w kształcie owalnej plamy lub pierścienia w miejscu ukłucia przez kleszcza. Pojawia się ono w ciągu 7-10 dni do około tygodnia od zdarzenia, która następnie (w okresie nawet do kilku tygodni) powiększa się.

Miejscowej zmianie skórnej towarzyszą często objawy uogólnione, takie jak:

• gorączka,
• ból głowy,
• zmęczenie,
• ból mięśni,
• sztywność karku.

Rumień nie występuję u wszystkich osób z boreliozą, występuje on w około 40 – 60% przypadków. W późniejszym stadium występują inne symptomy, najczęściej w formie porażenia nerwu twarzowego. Inne objawy mogą dotyczyć problemów z sercem, słuchem, zapaleniem stawów, bóli mięśni, stawów i brzucha, a także zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Konsekwencją braku rozpoczęcia leczenia może być pojawienie się zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych oraz mózgu, zapalenia nerwów, zapalenia stawów lub zaburzenia rytmu pracy serca. Leczenie obejmuje podawanie antybiotyków przez min. 3-4 tygodnie. Przebycie zakażenia nie daje trwałej odporności i nie chroni przed ponownym zakażeniem.

Rolnicza choroba zawodowa

Za rolniczą chorobę zawodową uważa się chorobę, która powstała w związku z pracą w gospodarstwie rolnym, jeżeli choroba ta objęta jest wykazem chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie kodeksu pracy.

W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych określono wykaz chorób zawodowych oraz

• • okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym,
  • sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych,
  • podmioty właściwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych.

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu inspektorowi pracy, których właściwość ustala się według miejsca, w którym praca była wykonywana.

Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może dokonać:

• lekarz,
• lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta,
• ubezpieczony, podejrzewający, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę.

Właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny, do którego wpłynęło zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej wszczyna postępowanie i kieruje rolnika do jednostki orzeczniczej, na badanie w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.

Właściwy państwowy inspektor sanitarny na podstawie orzeczenia lekarskiego o rozpoznaniu choroby zawodowej i oceny narażenia zawodowego rolnika, wydaje decyzję o stwierdzeniu albo o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Od decyzji wydanej przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego istnieje możliwość odwołania do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, a od decyzji państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego – skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Prawomocna decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej jest podstawą od ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników.

Rolnik, po uzyskaniu decyzji państwowego inspektora sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej, może ubiegać się o:

• jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1367 z późn. zm.) 

Źródło:

1. krus.gov.pl
2. www.gov.pl/web/gis