Warunki pracy w 2021 r.

Główny Urząd Statystyczny opublikował raport przedstawiający opis warunków pracy w ubiegłym roku. Zarówno dla pracowników, jak i pracodawców warunki pracy są ważnym zagadnieniem. Właściwa identyfikacja czynników szkodliwych, a także wiedza na temat ich wpływu na zdrowie mogą pomóc w podejmowaniu odpowiednich działań profilaktycznych i prowadzenia właściwej polityki w dziedzinie BHP.

W minionym roku badaniu warunków pracy podlegało 6,7 mln osób, z czego 443,3 tys. osób pracowało w warunkach zagrożenia (6,6% zatrudnionych w zakładach objętych badaniem). 17.3% wszystkich zatrudnionych w warunkach zagrożenia stanowiły kobiety.

Zatrudnieni mogą być narażeni na czynniki szkodliwe dla zdrowia związane ze środowiskiem pracy, uciążliwością pracy oraz na czynniki mechaniczne związane z maszynami szczególnie niebezpiecznymi.

Poniżej przedstawione zostały dane dotyczące osób liczonych raz w grupie czynnika przeważającego:

• 265,7 tys. osób (4,0%) ogólnej liczby osób zatrudnionych w zakładach objętych badaniem), w tym 45,3 tys. kobiet (0,7%) pracowało w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy.
• Drugą co do wielkości grupą czynników szkodliwych, na które byli narażeni pracownicy stanowiły zagrożenia związane z uciążliwością pracy. W omawianym okresie problem ten dotyczył 96 tys. osób (21,6 tys. kobiet).
• Najrzadziej pracownicy narażeni byli na zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi, na które narażonych było 81,6 tys. pracowników (w tym 9,9 tys. kobiet).

Najwyższą wartość wskaźnika zanotowano w sekcjach: górnictwo i wydobywanie – 407,9, przetwórstwo przemysłowe – 106,0 oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę – 96,7. W większości sekcji najwyższy wskaźnik dotyczył zagrożeń związanych ze środowiskiem pracy.

Zatrudnieni w warunkach zagrożenia

Pracownicy mogą być narażeni na kilka czynników szkodliwych dla zdrowia jednocześnie. Poniższe dane dotyczące zatrudnionych w warunkach zagrożenia liczonych tyle razy, na ile czynników osoby te były narażone.

Według stanu na 31 grudnia 2021 r. liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia wyniosła 547,2 tys. Większość z nich stanowiły osoby narażone na czynniki związane ze środowiskiem pracy – 338,9 tys. osób (61,9%).

Zagrożenia związane z uciążliwością pracy dotyczyły 115,5 tys. osób (21,1%), natomiast na szkodliwy wpływ czynników mechanicznych związanych z maszynami szczególnie niebezpiecznymi narażonych było 92,8 tys. osób (17,0%).

Spośród czynników związanych ze środowiskiem pracy największe zagrożenie stanowił hałas, którym zagrożonych było 182,2 tys. osób (53,8%). Pozostałe czynniki to:

• pyły 18,5%,
• mikroklimat gorący i zimny 8,7%,
• czynniki biologiczne 7,2%,
• substancje chemiczne 4,2%,
• wibracje (drgania mechaniczne) 3,9%,
• pozostałe 3,7%.

W minionym roku ograniczono lub zlikwidowano 196,7 tys. zagrożeń związanych ze środowiskiem pracy, przy czym odnotowano 92,6 tys. zagrożeń nowo powstałych lub ujawnionych.

Zatrudnieni w warunkach zagrożenia związanego z uciążliwością pracy

Jako zagrożenia związane z uciążliwością pracy rozumie się m.in.: niedostarczane oświetlenie stanowisk pracy oraz nadmierne obciążenie fizyczne. Nadmierne obciążenie fizyczne stanowiło niewiele ponad 60% wszystkich zagrożeń związanych z uciążliwością pracy.

W ubiegłym roku zlikwidowano lub ograniczono 60,3 tys. zagrożeń związanych z uciążliwością pracy i równocześnie stwierdzono 25,2 tys. zagrożeń nowo powstałych lub ujawnionych.

Zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi

Maszynami szczególnie niebezpiecznymi są m.in. pilarki tarczowe i taśmowe, strugarki, frezarki i prasy.

W ubiegłym roku zlikwidowano lub ograniczono 39,5 tys. zagrożeń w omawianej grupie przy równoczesnym zarejestrowaniu 25,0 tys. zagrożeń nowo powstałych lub ujawnionych.

Na ostatni dzień 2021 r. najwięcej zagrożeń związanych z maszynami szczególnie niebezpiecznymi zaobserwowano w sekcji przetwórstwo przemysłowe (54,2 tys.)  oraz handel; naprawa pojazdów samochodowych (odpowiednio 11,9 tys.).

Eliminacja ryzyka zawodowego

W 2021 r. przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego dla 2,5 mln osób, większość z nich była zatrudniona w sekcjach:

• przetwórstwo przemysłowe – 37,0%,
• handel; naprawa pojazdów samochodowych – 20,4%;
• transport i gospodarka magazynowa – 10,0%.

Aby wyeliminować ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy stosowano środki ochrony indywidulanej, środki techniczne oraz organizacyjne wobec 1,7 mln zatrudnionych:

• środki ochrony indywidualnej otrzymało 1,3 mln osób,
• środki organizacyjne wdrożono dla 982,7 tys. osób,
• wobec 594,0 tys. osób zastosowano środki techniczne.

Województwo	Zatrudnieni na stanowiskach pracy dla których przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego (w tysiącach)	Zatrudnieni na stanowiskach na których wyeliminowano lub ograniczono ryzyko zawodowe (w tysiącach)
Dolnośląskie	195,6	118,1
Kujawsko-pomorskie	115,1	62,7
Lubelskie	80,2	66,0
Lubuskie	52,4	34,3
Łódzkie	129,5	91,0
Małopolskie	218,1	143,2
Mazowieckie	425,8	359,4
Opolskie	50,1	38,6
Podkarpackie	104,8	72,0
Podlaskie	42,6	34,6
Pomorskie	138,2	88,4
Śląskie	357,0	267,6
Świętokrzyskie	46,5	27,4
Warmińsko-mazurskie	57,3	48,2
Wielkopolskie	395,1	197,7

Źródło danych GUS