Wymagania przy obsłudze urządzeń transportu bliskiego

W Polsce istnieje skomplikowany system zdobywania kwalifikacji na poszczególne urządzenia techniczne.

Komplikacja ta nie wynika z faktu, że osoba zainteresowana uzyskaniem uprawnień musi skończyć zdać egzamin przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego czy jednostek specjalistycznych dozoru technicznego. Zaczyna się ona bowiem już na etapie zdobywania informacji o tym zagadnieniu. Problem stanowi podział urządzeń i kategorie uprawnień.

Możemy oczywiście poszukać informacji w fachowej prasie specjalistycznej związanej z bhp, dozorem technicznym, u specjalistów z firm szkoleniowych zajmujących się kształceniem operatorów lub w Internecie.

Omówimy tu uprawnienia, które wydaje Urząd Dozoru Technicznego. Sprawdza on kwalifikacje operatorów zgodnie z ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 963, z późn. zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych  z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 849), zmienionym rozporządzeniem z dnia 20 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 426), wydanym na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.

W rozporządzeniu tym znajdziemy wzór wniosku egzaminacyjnego, który należy złożyć w oddziale UDT w miejscu gdzie planujemy zdawać egzamin (tu znajdziemy adresy i kontakt do 29-ciu oddziałów UDT). UDT wyznacza komisję egzaminacyjną i termin egzaminu po rozpatrzeniu naszego wniosku. Egzamin składa się z części teoretycznej oraz praktycznej. Kiedy ukończymy go z wynikiem pozytywnym, UDT wydaje zaświadczenia kwalifikacyjne potwierdzające umiejętność praktycznego wykonywania czynności oraz znajomość warunków technicznych dozoru technicznego, norm i przepisów prawnych.

Do egzaminu możemy przygotować się sami lub może nas przygotować jednostka szkoleniowa, która ma odpowiednią kadrę i możliwości sprzętowe, aby przeprowadzić zajęcia praktyczne. Firmy szkoleniowe często organizują egzaminy w pełnym zakresie. Programy szkoleń zatwierdza wspomnianym jednostkom UDT. Ważne, żeby to sprawdzić decydując się na kurs.

Poniżej przedstawiamy wykaz, w którym są wymienione kategorie UTB i zakres uprawnień, jaki mieści się w danej kategorii. Wnioskując do UDT na jednym wniosku można umieścić urządzenia należące tylko do jednej kategorii. Dla kategorii II S mogą to być np.: suwnice chwytnikowe i chwytakowe, wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego oraz żurawie stacjonarne warsztatowe.

Wykaz ten wynika z załącznika do programu sprawdzania kwalifikacji i certyfikacji osób opracowanego przez UDT, który określa m.in. kategorie UTB oraz zakres uprawnień do obsługi określony poprzez rodzaj (przeznaczenie) urządzeń:

Cięgniki – II W – wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego oraz żurawie stacjonarne warsztatowe. Urządzenia te mogą występować jako hakowe ogólnego przeznaczenia lub specjalne (kuzienne, hartownicze, lejnicze, chwytnikowe, chwytakowe i inne).

Cięgniki – I W – wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego lub z kabiny oraz żurawie stacjonarne warsztatowe. Przeznaczenie tych urządzeń jest identyczne jak dla kategorii II W.

Suwnice – II S – suwnice, wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego oraz żurawie stacjonarne warsztatowe. Urządzenia te mogą występować jako hakowe ogólnego przeznaczenia lub specjalne (kafarowe, kolumnowe, kuzienne, łapowe, kleszczowe, stryperowe, wsadowe, hartownicze, lejnicze, chwytnikowe, chwytakowe, trawersowe, inne).

Suwnice – I S – suwnice, wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego lub z kabiny oraz żurawie stacjonarne warsztatowe (przeznaczenie identyczne jak dla kat. II S).

Żurawie – II Ż – żurawie: stacjonarne, przewoźne, przenośne, samojezdne. W kategorii tej występują różne rodzaje i typy urządzeń oraz mogą wystąpić ograniczenia w udźwigu.

Żurawie – I Ż – żurawie wieżowe oraz szybkomontujące (budowlane i inne), a także szynowe (stoczniowe i inne). W ramach tej kategorii mogą wystąpić ograniczenia udźwigu.

Podesty ruchome – II P – podesty ruchome: wiszące, masztowe, stacjonarne.

Podesty ruchome – I P – podesty ruchome przejezdne: wolnobieżne, samojezdne montowane na pojeździe oraz przewoźne.

Układnice – I U – w ramach tej kategorii mogą wystąpić różne typy urządzeń.

Dźwignice linotorowe – I L

Wyciągi towarowe – I WT – wyciągi towarowe: stacjonarne, przewoźne i przenośne oraz wyciągi statków. W ramach tej kategorii mogą wystąpić różne rodzaje i typy urządzeń.

Dźwigi – II D – dźwigi budowlane: towarowe oraz wyciągi towarowe przewoźne i przenośne, towarowo-osobowe.

Dźwigi – I D – dźwigi towarowe ze sterowaniem wewnętrznym i szpitalne.

Urządzenia do manipulacji kontenerami – I K – urządzenia do manipulacji kontenerami przy pracach przeładunkowych.

Wózki jezdniowe podnośnikowe:

– III WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane;

– II WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych;

– I WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe, w tym specjalizowane (z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem, a także ze zmiennym wysięgiem).