Zawód: specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy

Jakie warunki należy spełnić, aby zostać specjalistą do spraw BHP? Jaki jest jego zakres obowiązków, ile może zarobić oraz jak wygląda jego organizacja pracy? Te i inne zagadnienia przybliżamy w poniższym tekście.

Wykształcenie specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy

Według rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy:

specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie BHP.

Rok stażu w służbie BHP nie oznacza stażu zawodowego ogólnie, a jedynie staż w służbie BHP, który zgodnie z kodeksem pracy, pracodawca ma obowiązek utworzyć, jeżeli zatrudnia powyżej 100 pracowników.

Aby podjąć pracę w zawodzie specjalisty BHP dobrze jest posiadać świadectwa potwierdzające udział w szkoleniach m.in. zakresu:

• • przygotowania pedagogicznego,
  • kwalifikowanej pierwszej pomocy,
  • audytowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy,
  • szkoleń specjalistycznych ukierunkowanych na obszar działalności zakładu pracy.

Specjalista BHP ma obowiązek udziału w szkoleniach okresowych z zakresu BHP.

Możliwości podjęcia pracy w zawodzie

Specjalista BHP może podjąć pracę w każdym zakładzie pracy, gdzie istnieje konieczność tworzenia służby BHP, m.in. może znaleźć zatrudnienie w:

• • przemyśle spożywczym,
  • sektorze budowlanym,
  • sektorze publicznym,
  • sektorze bankowym,
  • przemyśle motoryzacyjnym,
  • przemyśle metalurgicznym,
  • przemyśle chemicznym i wielu innych branżach.

Specjalista BHP pracy może samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą i świadczyć usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Charakterystyka zawodu

Specjalista BHP bierze udział w budowaniu kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie, jest upoważniony do realizowania w imieniu pracodawcy czynności kontrolnych w zakresie BHP. Ponadto bierze udział w odbiorach technicznych, planach modernizacyjnych, opiniuje instrukcje, uczestniczy w ustaleniu okoliczności wypadków przy pracy oraz ocenia ryzyko zawodowe, na którego podstawie tworzy instrukcje postępowania minimalizujące ryzyko powstania wypadku lub choroby zawodowej.

Na podstawie analizy stanu bezpieczeństwa przedstawia propozycje rozwiązań organizacyjnych i technicznych mających na celu poprawę warunków pracy.

Specjalista BHP zajmuje się prowadzeniem instruktażu ogólnego w ramach szkolenia w zakresie BHP. Przedstawia pracownikom obowiązujący regulamin i nadzoruje czy jest przestrzegany.

Zakres obowiązków

Do najistotniejszych obowiązków specjalisty BHP należą:

• • informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach,
  • sporządzanie i przedstawianie okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy oraz stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • przeprowadzanie kontroli warunków pracy,
  • uczestniczenie w pracach zespołu powypadkowego w celu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy,
  • uczestniczenie w ocenie ryzyka zawodowego,
  • prowadzenie instruktaży ogólnych w ramach szkoleń wstępnych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • sporządzanie okresowych analiz stanu bezpieczeństwa,
  • prowadzenie doradztwa w zakresie organizacji i metod pracy oraz konsultacje z wewnętrznymi komórkami organizacyjnymi i instytucjami zewnętrznymi w zakresie bezpieczeństwa pracy.

Oprócz zadań, które wynikają z przepisów prawa specjalista BHP jest uprawniony do:

• • przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • występowania do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • zastosowania kar porządkowych w stosunku do pracowników naruszających obowiązujące przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w przypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

Należy pamiętać, że to charakter i rodzaj działalności przedsiębiorstwa warunkują zadania specjalisty BHP. Specyfika środowiska pracy może wymuszać na specjaliście ciągłe doskonalenie i zdobywanie dodatkowych uprawnień. Może on kierować wieloosobową komórką organizacyjną do spraw BHP.

Środowisko pracy

Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy może być narażony na czynniki zagrażające życiu i zdrowiu występujące w środowisku pracy. Jego miejscem pracy jest:

• • wyznaczone stanowisku w pomieszczeniu biurowym;
  • cały teren zakładu pracy (place budów, hale produkcyjne, biura).

Organizacja pracy

System czasu pracy specjalisty BHP jest zależny od formy zatrudnienia oraz specyfiki przedsiębiorstwa. Zdarzają się wyjątkowe sytuacje, kiedy powinien być on dostępny różnych w porach doby oraz w dni wolne od pracy.

Zależnie od wielkości zakładu pracy, liczby osób w nim zatrudnionych oraz występujących w nim zagrożeń w firmie mogą być tworzone wydziały, sekcje oraz zespoły właściwe do spraw BHP, a także samodzielne stanowiska podlegające pracodawcy lub osobie, która wchodzi w skład organu zarządzającego.

Możliwość rozwoju i awansu

Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy w zależności od stażu pracy w służbie BHP może awansować na stanowisko:

• • starszego specjalisty,
  • głównego specjalisty,
  • kierownika wieloosobowej komórki do spraw BHP.

Rozwój zawodowy specjalisty bezpieczeństwa i higieny pracy związany jest z udziałem w szkoleniach specjalistycznych, seminariach, konferencjach, targach oraz warsztatach organizowanych przez uczelnie wyższe, organy nadzoru nad warunkami pracy, instytucje naukowo-badawcze, stowarzyszenia zajmujące się tematyką bezpieczeństwa w pracy.

Starszym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie BHP

Głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie BHP.

W przypadku utworzenia w przedsiębiorstwie wieloosobowych komórek właściwych w sprawach BHP specjalista może kierować taką komórką.

Wynagrodzenie

Według danych na rok 2018 wynagrodzenie miesięczne osób pracujących w zawodzie inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy jest zróżnicowane i najczęściej mieści się w przedziale od 3350 zł do 5770 zł brutto. Na wysokość zarobków wpływają przede wszystkim:

• • wielkość firmy,
  • kapitał firmy,
  • wykształcenie,
  • staż pracy,
  • region zatrudnienia.

Zarobki osób wykonujących dany zawód/grupę zawodów są orientacyjne i mogą szybko stracić aktualność. Dlatego na bieżąco należy sprawdzać, jakie zarobki oferuje rynek pracy, korzystając m.in. z  danych GUS:

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy

Źródła pomocnicze:

1. Publikacja: Rozwijanie, uzupełnianie i aktualizacja informacji o zawodach oraz jej upowszechnianie za pomocą nowoczesnych narzędzi komunikacji – INFODORADCA+, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa 2018,
2. Wyszukiwarka opisów zawodów: http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacjazawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. poz. 704, z późn. zm.).