Bezpieczeństwo i higiena służby celników
Każdy kierownik urzędu celnego musi chronić życie i zdrowie funkcjonariusza celnego przez zapewnienie mu bezpiecznych oraz higienicznych warunków służby przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
Warto tu od razu podkreślić, że ochrona życia i zdrowia funkcjonariusza celnego to organizowanie służby w sposób zapobiegający wypadkom, chorobom zawodowym oraz innym schorzeniom związanym z warunkami służby.
Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków służby kierownik urzędu musi realizować przez:
– zapewnienie pełnienia służby w budynkach i pomieszczeniach, które spełniają wymagania oraz normy odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności i liczby funkcjonariuszy celnych,
– właściwe utrzymanie budynków, pomieszczeń, stanowisk służbowych, pojazdów, maszyn oraz innych urządzeń technicznych i instalacji,
– stworzenie właściwych warunków higienicznosanitarnych i udostępnienie funkcjonariuszom celnym niezbędnych środków higieny osobistej,
– zorganizowanie właściwego na danym stanowisku służbowym wyposażenia technicznego gwarantującego bezpieczne wykonywanie czynności służbowych i spełniającego wymagania określone w odpowiednich przepisach,
– zaopatrzenie funkcjonariuszy celnych w niezbędne środki ochrony indywidualnej zapewniające neutralizację zagrożeń i prawidłową ochronę oraz odzież i obuwie robocze,
– zapoznawanie funkcjonariuszy celnych z przepisami i zasadami w zakresie bezpiecznego wykonywania czynności służbowych oraz wydawanie stosownych instrukcji w tym zakresie,
– zapewnienie przestrzegania przez funkcjonariuszy celnych przepisów i zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby,
– informowanie o zagrożeniach oraz systemie udzielania pierwszej pomocy i ewakuacji w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia oraz zdrowia,
– zapewnienie wykonania zaleceń wydawanych przez służbę bezpieczeństwa i higieny pracy oraz inne uprawnione podmioty.
Z kolei obowiązkiem przełożonego funkcjonariuszy celnych jest:
– organizowanie wykonywania zadań przez podległych funkcjonariuszy przy zapewnieniu bezpiecznych i higienicznych warunków służby,
– informowanie funkcjonariuszy o sposobach wykonywania czynności służbowych, występujących zagrożeniach i sposobach postępowania w sytuacjach awarii lub zagrożenia,
– egzekwowanie przestrzegania przez podległych funkcjonariuszy przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby,
– organizowanie służby z uwzględnieniem zabezpieczenia funkcjonariuszy przed wypadkami, chorobami zawodowymi i innymi schorzeniami związanymi z wykonywaniem obowiązków służbowych,
– informowanie funkcjonariuszy o sposobie posługiwania się środkami ochrony indywidualnej,
– zapewnienie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad funkcjonariuszami.
Natomiast każdy funkcjonariusz celny musi przestrzegać zasad oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny służby, przede wszystkim:
– znać przepisy i zasady bezpiecznego wykonywania czynności oraz zadań służbowych, wykonywać te czynności zgodnie z tymi przepisami i zasadami, a także stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń przełożonych,
– znać przepisy i zasady posługiwania się przydzielonym wyposażeniem technicznym,
– brać udział w szkoleniach i poddawać się egzaminom ze znajomości zagadnień oraz przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby,
– dbać o należyty stan powierzonego sprzętu, narzędzi i urządzeń oraz porządek i ład w miejscu pełnienia służby,
– stosować środki ochrony zbiorowej i używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem, a po ich użyciu zwrócić je osobie odpowiedzialnej za ich stosowanie,
– poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
– współdziałać ze swoim przełożonym w wypełnianiu obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby,
– nie powodować odłączenia, zmiany lub usuwania urządzeń bezpieczeństwa zainstalowanych na maszynach, przyrządach, narzędziach, instalacjach i budynkach oraz stosować i wykorzystywać te urządzenia w prawidłowy sposób,
– niezwłocznie informować przełożonego właściwego stosownie do zakresu odpowiedzialności za sprawy bezpieczeństwa i higieny służby o każdej sytuacji w miejscu pełnienia służby, która może pociągać za sobą poważne oraz bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa i higieny służby, a także niedostatkach w przedsięwzięciach ochrony.
Trzeba koniecznie uwypuklić fakt, iż funkcjonariusz celny, który pełni służbę na stanowisku służbowym, na którym występują szczególne właściwości lub warunki służby, związane z działaniem siły maszyn i urządzeń, substancji toksycznych, wysokich bądź niskich temperatur, prądu elektrycznego, mikrofal, hałasu oraz wibracji, a także promieniowania jonizującego, ma obowiązek stosować środki i metody zabezpieczające przed tym działaniem, przede wszystkim środki ochrony indywidualnej.
Natomiast funkcjonariuszowi celnemu pełniącemu służbę w okresie zimowym na wolnym powietrzu przez co najmniej 4 godziny dziennie trzeba zapewnić odpowiednio częste zmiany lub możliwość ogrzania się. Okres od 1 listopada do 31 marca uważa się za okres zimowy.
Podczas wykonywania zadań służbowych w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności funkcjonariusz celny może odstąpić od zasad bezpieczeństwa i higieny służby, z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych warunkach zabezpieczeń, gdy w jego ocenie, dokonanej w miejscu oraz czasie wykonywania czynności służbowej, istnieje prawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego lub odwrócenia zagrożenia bezpieczeństwa państwa.
Dopuszczenie danego funkcjonariusza celnego do wykonywania zadań na określonym stanowisku służbowym jest możliwe po odbyciu przez niego przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby.
Mianowicie, funkcjonariusz celny odbywa szkolenia wstępne ogólne, przeprowadzane przed podjęciem służby przez niego, a także stanowiskowe, przeprowadzane przed dopuszczeniem go do wykonywania czynności służbowych i w przypadku zmiany warunków pełnienia służby związanej z występowaniem innych zagrożeń lub zmiany wyposażenia technicznego tego funkcjonariusza.
Szkolenie ogólne przeprowadza służba bezpieczeństwa i higieny pracy lub wyznaczony przez kierownika urzędu funkcjonariusz celny mający wiedzę oraz umiejętności zapewniające właściwą realizację programu szkolenia, udokumentowane aktualnym zaświadczeniem o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny służby. Z kolei szkolenie stanowiskowe przeprowadza bezpośredni przełożony funkcjonariusza celnego.
Ponadto, aby uaktualnić i ugruntować wiedzę oraz umiejętności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny służby, funkcjonariusz celny odbywa szkolenie okresowe. Szkolenie takie przeprowadza, według programu ustalonego w porozumieniu z kierownikiem urzędu, osoba lub jednostka mająca uprawnienia do przeprowadzania szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pierwsze szkolenie okresowe funkcjonariusz celny odbywa w okresie 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia służby. Natomiast funkcjonariusz celny pełniący służbę na stanowisku kierowniczym odbywa pierwsze szkolenie okresowe w okresie 6 miesięcy od rozpoczęcia służby na tym stanowisku. Kolejne szkolenia okresowe przeprowadzane są co 5 lat.
Szkolenie okresowe organizowane jest oddzielnie dla funkcjonariuszy celnych pełniących służbę na stanowiskach kierowniczych i pozostałych funkcjonariuszy celnych.
W trakcie szkolenia i ćwiczeń w zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego organizator szkolenia oraz prowadzący ćwiczenia muszą zapewnić bezpieczną realizację poszczególnych elementów ćwiczeń.
Z kolei odnośnie do profilaktycznej ochrony zdrowia kierownik urzędu:
– zapewnia przeprowadzanie pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,
– stosuje środki zapobiegające schorzeniom i chorobom związanym z warunkami służby,
– dokonuje oceny i dokumentuje ryzyko zawodowe oraz informuje funkcjonariuszy celnych o ryzyku zawodowym, jakie wiąże się z wykonywanymi przez nich czynnościami służbowymi,
– kieruje funkcjonariusza celnego na badania mające na celu określenie braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku, a w przypadku stwierdzenia takich przeciwwskazań określa mu inne stanowisko służbowe.
Niestety, funkcjonariuszowi celnemu także może przydarzyć się wypadek. I tak, w razie wypadku podczas pełnienia służby:
– funkcjonariusz celny, który uległ wypadkowi, a jego stan zdrowia na to pozwala, lub inny funkcjonariusz celny będący świadkiem wypadku niezwłocznie zawiadamia o zdarzeniu przełożonego,
– przełożony w ramach dostępnych środków podejmuje niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnia udzielenie pierwszej pomocy i niezwłocznie zawiadamia o zdarzeniu kierownika urzędu,
– kierownik urzędu zapewnia ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku.
O każdym śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku podczas pełnienia służby kierownik urzędu niezwłocznie zawiadamia prokuratora.
Ponadto każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej kierownik urzędu niezwłocznie zgłasza właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Obowiązek ten dotyczy również lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad funkcjonariuszami celnymi. Dodatkowo lekarz lub lekarz dentysta, który w trakcie badania bądź leczenia zaczął podejrzewać chorobę zawodową, kieruje danego funkcjonariusza celnego na badania w celu wydania orzeczenia o jej rozpoznaniu albo braku podstaw do jej rozpoznania.
W przypadku otrzymania orzeczenia o chorobie zawodowej funkcjonariusza celnego kierownik urzędu:
– bada, w porozumieniu z właściwym organem PIS, przyczyny, charakter i rozmiary zagrożenia powodującego chorobę,
– przystępuje do usuwania czynników powodujących powstanie choroby,
– określa funkcjonariuszowi celnemu inne stanowisko służbowe, zgodnie z orzeczeniem o chorobie zawodowej.
Omówione kwestie regulują przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych (Dz.U. nr 181, poz. 1412).
Wszystkich zainteresowanych doradztwem lub szkoleniami w powyższym zakresie zachęcamy do kontaktu telefonicznego (22 618 33 00) bądź e-mailowego (info.warszawa@tarbonus.pl).
Skomentuj