Do 20 listopada niektóre firmy muszą uaktualnić ocenę ryzyka zawodowego

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki nakłada na część firm obowiązek zaktualizowania oceny ryzyka zawodowego oraz środków i stopni hermetyczności z uwzględnieniem określonych szkodliwych czynników biologicznych. Wprowadzone zmiany dotyczą pracodawców zatrudniających pracowników w warunkach narażenia na działanie tych czynników.

Kiedy przeprowadzamy ocenę ryzyka zawodowego?

Pracodawca ponosi odpowiedzialność w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom w każdym aspekcie odnoszącym się do ich pracy.

Ogólne zasady zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników określa dyrektywa 89/391/EWG, zgodnie z postanowieniami której pracodawca powinien przedsięwziąć środki niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, włącznie z zapobieganiem zagrożeniom związanym z wykonywaniem czynności służbowych, informowaniem i szkoleniem, jak również zapewnieniem niezbędnych ram organizacyjnych i środków.

Jedną z metod oceny stanu bezpieczeństwa jest wykonanie oceny ryzyka, której wyniki pomoże pracodawcy w podjęciu skutecznych kroków w celu zapewnienie bezpiecznych warunków pracy.

Ocenę ryzyka zawodowego należy przeprowadzać zawsze, gdy:

• • tworzone jest nowe stanowisko pracy,
  • wprowadzane są zmiany na stanowisku pracy,
  • zmieniono wymagania odnośnie do dopuszczalnego poziomu czynników środowiska pracy, oceny ryzyka itp.,
  • wprowadzono zmiany związane z zastosowaniem środków ochrony,
  • na terenie organizacji pracownicy z innych firm wykonują roboty zagrażające pracownikom organizacji.

Zadaniem oceny ryzyka jest m.in. zapobieganie skutkom zagrożeń zawodowych. Jeżeli nie jest możliwe całkowite pozbycie się ryzyka należy je zmniejszać i kontrolować. Chcąc ocenić ryzyko zawodowe należy ustalić, jakie zagrożenia występują w środowisku pracy i jakie jest ich źródło. Działanie to prowadzi do weryfikacji zagrożeń dla poszczególnych stanowisk, urządzeń produkcyjnych ma wszystkich etapach ich użytkowania oraz weryfikacji osób na nie narażonych. Dla zweryfikowanych zagrożeń można sprawdzić, czy oceniono związane z nimi ryzyko zawodowe. 

Ocena ryzyka zawodowego wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

Przed wyborem środka zapobiegawczego pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik, uwzględniając w szczególności:

• • klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;
  • rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego;
  • informację na temat:
  • potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego,
  • choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy,
  • stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą;
  • wskazówki organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.

W zakładach opieki zdrowotnej i zakładach leczniczych dla zwierząt pracodawca uwzględnia ponadto:

• • informację na temat potencjalnego występowania szkodliwego czynnika biologicznego u pacjenta lub zwierzęcia oraz w materiale i próbkach od nich pobranych;
  • zagrożenie ze strony szkodliwego czynnika biologicznego, o którym wiadomo, że jest obecny lub którego obecność jest podejrzewana u pacjenta lub u zwierzęcia oraz w materiałach i próbkach od nich pobranych;
  • ryzyko wynikające z rodzaju pracy.

Ocena ryzyka powinna być aktualizowana w szczególności w odniesieniu do zmian mających znaczenie dla zdrowia pracowników w miejscu pracy.

Aktualizacja oceny ryzyka zawodowego do 20 listopada

Z powyższego zatem wynika, że zasadniczo obowiązek sporządzenia oceny ryzyka spoczywa na pracodawcy z mocy prawa, a sama aktualizacja powinna nastąpić niezwłocznie po zdiagnozowaniu nowego zagrożenia. Wyjątek od tej reguły stanowi zmiana załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki, której dokonało rozporządzenie z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy… odgórnie narzucając termin wywiązania się z obowiązku aktualizacji oceny ryzyka zawodowego.

Przepisy te określiły, że z obowiązku aktualizacji oceny ryzyka w zakresie dotyczącym koronawirusa zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2) − należało wywiązać się do 28 stycznia 2021 r., a w pozostałym zakresie uwzględniającym klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych w brzmieniu nadanym ww. rozporządzeniem zmieniającym − do 20 listopada 2021 r.

Pracodawcy zatrudniający pracowników przy pracach, które znajdują się w wykazie prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych zawartych w załączniku nr II w omawianym rozporządzeniu, czyli:

• • praca w zakładach produkujących żywność;
  • praca w rolnictwie;
  • praca, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego;
  • praca w jednostkach ochrony zdrowia, w tym w pomieszczeniach izolacyjnych i zakładach, gdzie są wykonywane badania pośmiertne;
  • praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych;
  • praca w zakładach gospodarki odpadami;
  • praca przy oczyszczaniu ścieków;
  • praca inna od wymienionej w lp. 1–7, w przypadku której wynik oceny ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z § 5 i § 6 rozporządzenia, wskazuje, że czynniki biologiczne mogą być obecne w środowisku pracy;

− mają obowiązek do 20 listopada 2021 r. (jeśli jeszcze tego nie zrobili) zaktualizować ocenę ryzyka zawodowego oraz środków i stopni hermetyczności na podstawie § 12 i § 13 rozporządzenia, z uwzględnieniem szkodliwych czynników biologicznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. § 12 i § 13 rozporządzenia odnoszą się do procesów przemysłowych, w trakcie których stosowane są szkodliwe czynniki biologiczne oraz laboratoriów i pomieszczeń dla zwierząt laboratoryjnych, które zostały celowo zainfekowane szkodliwymi czynnikami biologicznymi zakwalifikowanymi do grupy 2–4 zagrożenia lub które są podejrzane o zainfekowanie takimi czynnikami.

Więcej na temat oceny ryzyka zawodowego w książce Ocena ryzyka zawodowego, I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, wyd. Tarbonus sp. z o.o.

Źródło:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 716 z późn. zm.),
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 2234),
3. Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (89/391/EWG),
4. www.legislacja.gov.pl,
5. Ocena ryzyka zawodowego, I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, wyd. Tarbonus sp. z o.o.