Ustawa o fundacji rodzinnej z podpisem prezydenta

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o fundacji rodzinnej, która ma pozwolić firmom rodzinnym na stabilną działalność po śmierci właściciela lub po jego przejściu na emeryturę – poinformowała we wtorek Kancelaria Prezydenta RP.

Kancelaria podkreśliła, że głównym celem ustawy jest wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych poprzez dodatnie do systemu prawa instytucji fundacji rodzinnej jako podmiotu służącego do gromadzenia rodzinnego majątku i pozwalającego na zatrzymanie go w kraju na wiele pokoleń. „Fundacja rodzinna ma także za zadanie zaspokajać potrzeby beneficjentów, którzy co do zasady będą członkami rodziny fundatora – choć mogą to być również inne osoby i podmioty (beneficjentem może być sam fundator lub inne osoby fizyczne, a także organizacja pożytku publicznego)” – dodano.

Minister rozwoju i technologii Waldemar Buda w komentarzu dla PAP zauważył, że firmy rodzinne są znaczącym elementem polskiej gospodarki. „Podpisana przez prezydenta ustawa umożliwi utrzymywanie przez pokolenia majątku i biznesu w rodzinie” – podkreślił.

Według Budy fundacja rodzinna będzie stanowiła instrument akumulacji polskiego kapitału i budowy silnych marek nie tylko na rynku krajowym.

Instytut Biznesu Rodzinnego informował, że w Polsce blisko 830 tys. firm to firmy rodzinne, spośród których 57 proc. planuje sukcesję w ciągu najbliższych pięciu lat.

Podpisana przez prezydenta ustawa reguluje kwestię organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki jej fundatora i beneficjentów.

Zgodnie z nowymi przepisami, fundatorem będzie mogła być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która przekaże fundacji rodzinnej określone aktywa. Fundacja rodzinna będzie mogła być założona przez więcej niż jedną osobę, w tym także przez osoby niespokrewnione. Będzie mogła być również ustanawiana w akcie założycielskim lub w testamencie, sporządzanych w formie aktu notarialnego. Fundacja ustanawiana na podstawie testamentu będzie mogła mieć tylko jednego fundatora.

Kancelaria prezydenta wyjaśniła, że fundacja rodzinna będzie miała obowiązek spełniać świadczenia na rzecz beneficjenta, tj. przenosić na niego składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, albo oddać je beneficjentowi do korzystania zgodnie z wolą fundatora. „W szczególności będzie mogło to być pokrycie kosztów utrzymania lub kształcenia beneficjenta, a w przypadku beneficjenta będącego organizacją pożytku publicznego – wsparcie jej działalności z zakresu pożytku publicznego. Beneficjent będzie mógł także otrzymać składniki mienia fundacji po jej rozwiązaniu” – wskazano.

Zgodnie z podpisaną ustawą majątek fundacji rodzinnej powstały na skutek wyposażenia jej przez fundatora będzie stanowić fundusz założycielski, którego wartość nie może być niższa niż 100 tys. zł. Wyjaśniono, że fundusz ten będzie musiał być wniesiony w całości przed zarejestrowaniem fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych, z wyjątkiem fundacji ustanowionych w testamencie. W tym przypadku będzie on wnoszony najpóźniej w terminie 2 lat od zarejestrowania fundacji.

Kancelaria dodała, że fundacja rodzinna będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą jedynie w ściśle określonym zakresie, obejmującym działalność polegająca m.in. na: najmie, dzierżawie lub udostępnianiu mienia do korzystania na innej podstawie, przystępowaniu i uczestnictwie w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze, udzielaniu wybranym podmiotom pożyczek.

Nowe przepisy przewidują, że organami fundacji rodzinnej będą zarząd, rada nadzorcza i zgromadzenie beneficjentów.

Ustawa określa także mechanizmy zakończenia działania fundacji rodzinnej i jej likwidacji. Fundacja rodzinna ulegnie rozwiązaniu w przypadku, gdy właściwe organy fundacji rodzinnej podejmą stosowną uchwałę w tym zakresie. W wyjątkowych przypadkach fundację rodzinną będzie mógł rozwiązać sąd.

Podpisana przez prezydenta ustawa wprowadza ponadto zmiany w Kodeksie cywilnym, w którym sprecyzowano, że fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie może być spadkobiercą.

Uzupełniony został także katalog źródeł zaspokojenia zachowku – o świadczenie od fundacji rodzinnej i mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Dodany został obowiązek doliczenia do spadku przy obliczaniu zachowku także funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przez spadkodawcę, w przypadku gdy fundacja ta nie jest ustanowiona w testamencie, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej – w wysokości nie wyższej niż fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przez spadkodawcę. Wprowadzane w tym zakresie zasady są analogiczne do stosowanych obecnie w zakresie doliczania do spadku darowizn – tym samym, przykładowo, przy obliczaniu zachowku nie będzie doliczany do spadku fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku (chyba że fundacja rodzinna jest spadkobiercą), ani mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej otrzymane przez osoby niebędące spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku. Przesądzona została także możliwość zrzeczenia się prawa do zachowku (w całości i w części) oraz wprowadzono możliwość rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności, a nawet obniżenia wysokości zachowku.

Ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.