Uwaga na tlenek węgla. Ruszyła akcja „Czujka na straży twojego bezpieczeństwa!”

Czad, jak potocznie nazywany jest tlenek węgla to silnie toksyczny, bezwonny i bezbarwny gaz. Wraz z rozpoczęciem się okresu grzewczego wzrasta zagrożenie zatrucia tlenkiem węgla. Każdego roku z powodu zatrucia tlenkiem węgla ginie kilkadziesiąt osób. Często jest to następstwem niewłaściwej eksploatacji budynku i znajdujących się w nich urządzeń i instalacji grzewczych.

„Czujka na straży Twojego bezpieczeństwa!”, taką nazwę nosi ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna dotycząca zagrożeń związanych z możliwością powstania pożarów w mieszkaniach lub domach jednorodzinnych oraz zatruciem tlenkiem węgla.

Sezon grzewczy 2022/2023 już ruszył

Sezon grzewczy trwa od 1 października 2022 do 31 marca 2023 r. W tym czasie znacznie wzrasta ryzyko powstania pożarów, których przyczynami mogą być wady, lub niewłaściwa eksploatacja urządzeń grzewczych, elektrycznych i gazowych. W tym czasie odnotowuje się również wzrost liczby zatruć tlenkiem węgla.

Celami szczegółowymi kampanii są podniesienie poziomu wiedzy na temat: zagrożeń związanych z pożarem, zagrożeń związanych z emisją tlenku węgla, a także zapewnienia właściwej ewakuacji oraz sposobów powiadamiania służb ratowniczych, co ma przełożyć się na zmniejszenie liczby ofiar pożarów i zatruć tlenkiem węgla.

Szczególnie ważne jest uświadomienie odbiorcom kampanii, jak istotne może być zamontowanie (i właściwe eksploatowanie) czujki dymu i tlenku węgla. Bardzo ważnym elementem kampanii jest również zwrócenie uwagi właścicielom i zarządcom budynków na temat obowiązku okresowego dokonywania przeglądów i czyszczenia przewodów kominowych oraz sprawdzenie instalacji wentylacyjnej.

Statystyka

Już w pierwszych dziesięciu dniach października odnotowano 49 zdarzeń związanych z tlenkiem węgla, wskutek których 24 osoby zostały poszkodowane, a jedna zmarła.

W ostatnich latach odnotowuje się jednak tendencje spadkową zdarzeń związanych z tlenkiem węgla.

Sezon grzewczy Liczba zdarzeń związanych z tlenkiem węgla Liczba poszkodowanych Liczba ofiar śmiertelnych
2010/2011 5653 2177 111
2011/2012 3690 1774 106
2012/2013 3817 2216 91
2013/2014 3824 2290 61
2014/2015 3559 2007 58
2015/2016 3878 2229 50
2016/2017 4525 2849 61
2017/2018 4343 2659 71
2018/2019 3842 2024 52
2019/2020 3074 1147 37
2020/2021 2756 1187 43
2021/2022 2435 988 43

 Charakterystyka tlenku węgla

Tlenek węgla powstaje podczas procesu spalania węgla lub substancji, które w składzie mają węgiel przy niedostatecznej ilości tlenu. Przez to, że nie ma barwy, zapachu i smaku nazywany jest cichym zabójcą. Jest lżejszy od powietrza, dzięki czemu może przenikać przez stropy, warstwy ziemi i ściany. Już piecyk gazowy, umieszczony w łazience z niedrożnym przewodem kominowym lub wentylacyjnym może wytworzyć śmiertelną dawkę – 29 dm3 tlenku węgla w ciągu jednej minuty.

Najczęstszymi przyczynami zatruć czadem są:

  • niedrożność, uszkodzenia kominów;
  • cofanie się dymu do pomieszczenia (tzw. ujemny ciąg);
  • brak wystarczającej wentylacji w pomieszczaniach z urządzeniami grzewczymi;
  • spaliny silników samochodowych w pomieszczeniach z niewłaściwą wentylacją;
  • niewystarczająca ilość tlenu w pomieszczeniu (spowodowana np. niedrożnymi otworami w drzwiach do łazienki, kuchni lub szczelnością okien).

Jak tlenek węgla dostaje się do organizmu?

Czad dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, następnie wchłaniany jest do krwiobiegu, gdzie łączy się z hemoglobiną, przez co niemożliwe jest prawidłowe rozprowadzenie tlenu w organizmie. Dzieje się tak, ponieważ tlenek węgla łączy się z hemoglobiną 256 razy szybciej, niż tlen. Tlenek węgla po przedostaniu się do organizmu człowieka może spowodować m.in. uszkodzenia mózgu i zawał serca, czego konsekwencją może być nawet śmierć.

Zatrucie czadem

Stopień zatrucia zależy od stężenia tlenku węgla we wdychanym przez nas powietrzu, czasu trwania narażenia i aktywności ruchowej poszkodowanego. Uważa się, że wdychany czad w niżej podanych stężeniach (wartości orientacyjne) powoduje następujące reakcje:

  • stężenie ok.60-240 mg/m3 po kilku godzinach – ból głowy;
  • stężenie ok.450 mg/m3 po 1-2 godzinach – ból głowy, wymioty, apatie, osłabienie mięśni;
  • stężenie ok.900–1000 mg/m3 po 2 godzinach – utratę przytomności, zapaść;
  • stężenie ok 1800–2000 mg/m3 po 20 minutach – zapaść a po 2 godzinach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.4000 mg/m3 po 5-10 minutach – zapaść, a po 30 minutach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.8000 mg/m3 po 1–2 minutach – zapaść, a po 10-15 minutach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.15000 mg/m3 po 1–3 minutach – zgon.

Pierwsza pomoc

Przy udzielaniu pierwszej pomocy należy zadbać o swoje bezpieczeństwo, a także pamiętać, że tlenek węgla gromadzi się głównie pod sufitem. Dlatego podczas czynności powinniśmy mieć głowę jak najniżej. Wystarczy tylko kilka wdechów, aby doszło do utraty przytomności. W pierwszej kolejności należy otworzyć okna i drzwi, by zapewnić dopływ świeżego powietrza i usunąć czad z pomieszczenia.  Następnie jak najszybciej należy wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i wezwać służby ratunkowe. Jeśli poszkodowany nie oddycha powinniśmy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.  W przypadku, kiedy poszkodowany oddycha, ale jest nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej i kontrolując oddech poszkodowanego czekać na przybycie służb ratunkowych.

Jak zapobiegać?

Chcąc zapobiegać zatruciu czadem należy upewnić się, że urządzenia mogące wydzielać tlenek węgla są zainstalowane poprawnie i działają sprawnie i ponadto m.in.:

  • zapewnić stały dopływ świeżego powietrza do paleniska;
  • zapewnić swobodny odpływ spalin (drożne kratki wentylacyjne, sprawne kominy, mikrowentylacja w oknach);
  • dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej;
  • systematycznie sprawdzać ciąg powietrza;
  • wyposażyć dom w detektor dymu i tlenku węgla.

Źródło:

  1. zpe.gov.pl
  2. gov.pl/web/kmpsp-plock
  3. https://www.gov.pl/web/kmpsp-gdynia
  4. https://www.gov.pl/web/kppsp-ilawa

Skomentuj