Wsparcie dla osób z autyzmem na rynku pracy

W Polsce niewiele osób z autyzmem podejmuje pracę, natomiast Ci, którzy ją podjęli często skarżą się na niskie zarobki, które nie dają możliwości samodzielnej egzystencji. Jakie instrumenty wsparcia mogą pomóc osobom autystycznym w podjęciu zatrudnienia?

W tej sprawie skierowano interpelację do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, w której czytamy, że prawo do pracy dla osób autystycznych nie jest dostatecznie zagwarantowane. Konieczne jest zagwarantowanie tym osobom godnego funkcjonowania na rynku pracy.

W Polsce autyzm występuje u jednej na sto osób, czyli mniej więcej czterysta tysięcy osób. Osoby z autyzmem, ze względu na swoje potrzeby, powinny być objęte szczególną troską.

Sejm RP uchwałą z dnia 12 lipca 2013 roku przyjął Kartę Praw Osób z Autyzmem, na mocy której uznał, że osoby z autyzmem mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób z autyzmem do m.in:

• możliwie niezależnego i w pełni wartościowego życia, pozwalającego na pełne rozwinięcie własnych możliwości, wykorzystanie szans życiowych i pełnienie ról społecznych;
• adekwatnej, bezstronnej, dokładnej i przeprowadzonej w możliwie najwcześniejszym okresie życia diagnozy i opinii medycznej, pedagogicznej, psychologicznej i logopedycznej;
• łatwo dostępnej, bezpłatnej i adekwatnej edukacji, dostosowanej do możliwości i potrzeb ucznia z autyzmem i pozwalającej na pełnienie ról społecznych, w tym szczególnie ról zawodowych;
• pełnego uczestnictwa w procesie podejmowania wszelkich decyzji dotyczących ich przyszłości, także za pośrednictwem reprezentantów; w miarę możliwości ich życzenia powinny być uwzględniane i respektowane;
• warunków mieszkaniowych uwzględniających specyficzne potrzeby i ograniczenia wynikające z ich niepełnosprawności;
• wsparcia technicznego i asystenckiego niezbędnego do zapewnienia możliwie produktywnego życia, gwarantującego szacunek i możliwy poziom niezależności;
• wynagrodzenia wykluczającego dyskryminację oraz wystarczającego do zapewnienia niezbędnego wyżywienia, odzieży, mieszkania, a także gwarantującego zaspokojenie innych koniecznych potrzeb życiowych;
• uczestniczenia, w miarę możliwości bezpośrednio lub za pośrednictwem reprezentantów, w procesach tworzenia dla nich form wsparcia oraz tworzenia i zarządzania placówkami tak, aby były one dostosowane do ich specyficznych potrzeb;
• odpowiedniego poradnictwa i usług dotyczących zdrowia fizycznego, psychicznego oraz zaspokojenia potrzeb duchowych, w tym również zapewnienia odpowiednich z uwagi na potrzeby i wybory osoby metod terapeutycznych i leczenia farmakologicznego;
• odpowiedniego kształcenia i przygotowania zawodowego oraz zatrudnienia, wykształcenia i szkolenia zawodowego.

Zdaniem autorów interpelacji, mimo przyjęcia powyższej uchwały rzeczywistość przedstawia się zupełnie inaczej. Osoby dotknięte problemem autyzmu często spotykają się z wykluczeniem społecznym oraz dyskryminacją.