Wymagania stawiane na operatorów suwnic

Suwnice i cięgniki to szczególnego rodzaju dźwignice, wspomagające całą masę procesów technologicznych związanych z transportowaniem ładunków w zakładach pracy.

Dźwignice jako urządzenia techniczne mogą stwarzać całą gamę zagrożeń dla otoczenia (ludzi i mienia), w jakim są wykorzystywane. Wynika to z faktu, że przemieszczanie ładunków zarówno jednostkowych, jak i masowych wyzwalać będzie energię kinetyczną, która niekontrolowana może wywołać znaczne straty ludzkie bądź materialne. Dlatego też pracownicy sterujący tymi urządzeniami muszą z jednej strony cechować się określonymi predyspozycjami zdrowotnymi, z drugiej natomiast winni dysponować odpowiednimi kwalifikacjami w tym zakresie. Zgodnie z obowiązującym w naszym kraju prawem pracodawcy nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do wykonywania której nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętnośc. Takie uregulowanie przez prawodawcę wynika z dwóch aspektów, które należy rozważyć z punktu widzenia obsługi suwnic i cięgników.

Pierwszy aspekt związany jest z predyspozycjami zdrowotnymi kandydata na operatora omawianych urządzeń. Zgodnie z przepisami, posiadającymi uzasadnienie medyczne, prace przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny oraz sterowanych zdalnie zostały zakwalifikowane jako prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej (pkt 1 Załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej). Oznacza to, że aby moc wykonywać obowiązki operatora pracownik winien w ramach profilaktycznych badań lekarskich przejść obok badań ogólnych także specjalistyczne badania psychotechniczne (związane ze sprawnością psychoruchową).

Obowiązek ten, potwierdzony odpowiednim zaświadczeniem lekarskim, warunkuje legalne dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy w zakresie obsługi urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary (wg terminologii Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi). Drugi aspekt dotyczy już bezpośrednio kwalifikacji, jakimi powinien dysponować operator (tj. zasobem wiedzy teoretycznej wraz z umiejętnością praktycznego jej wykorzystania, potwierdzonej stosownym świadectwem, dyplomem lub zaświadczeniem wydanymi przez uprawnione do tego podmioty). Szczegółowo tę kwestię reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzenia kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z poźn. zm.), zgodnie z którym operatorzy, jak i konserwatorzy suwnic i cięgników z napędem mechanicznym powinni posiadać stosowne kwalifikacje potwierdzone zaświadczeniem kwalifikacyjnym, wydanym przez jednostkę dozoru technicznego (UDT lub TDT – w zależności od właściwości rzeczowej).

Zanim jednak operator uzyska zaświadczenie kwalifikacyjne, musi w jakiś sposób zdobyć wiedzę i umiejętności w zakresie obsługi suwnic i cięgników. Możliwości w tym zakresie są dwie. Pierwsza z nich to co najmniej jednomiesięczna praktyka w zakładzie pracy pod nadzorem doświadczonego pracownika-operatora UTB. Druga natomiast to specjalistyczny kurs zawodowy prowadzony przez uprawnione do tego ośrodki szkoleniowe, dysponujące programami szkolenia zatwierdzonymi przez właściwy organ dozoru technicznego.

Podsumowując zatem, kandydaci na operatorów suwnic i cięgników powinni spełniać następujące wymagania:

1. Ukończone 18 lat.

2. Stan zdrowia, który umożliwia wykonywanie danej pracy, potwierdzony stosownym orzeczeniem lekarza medycyny pracy.

3. Co najmniej jednomiesięczna praktyka w zakresie obsługi odpowiedniego typu suwnicy lub cięgnika odbyta w zakładzie pracy pod nadzorem doświadczonego pracownika- operatora UTB.

4. Dysponowanie wiedzą w zakresie obowiązujących przepisów, zasady działania poszczególnych mechanizmów i urządzeń zabezpieczających, a także umiejętnością praktycznej obsługi określonych typów suwnic lub cięgników.

Warunkiem uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego jest złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu przed komisją egzaminacyjną, powołaną przez właściwy organ dozoru technicznego.

Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzenia kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849, z poźn. zm.), sprawdzenie kwalifikacji jest czynnością odpłatną, przeprowadzaną na wniosek osoby zainteresowanej lub na wniosek pracodawcy zatrudniającego tę osobę.

Wniosek o sprawdzenie kwalifikacji powinien zawierać:

1) rodzaj i zakres kwalifikacji, o których sprawdzenie ubiega się osoba zainteresowana (wg zestawienia przedstawionego w pkt 2.2 niniejszego rozdziału),

2) imię i nazwisko,

3) datę i miejsce urodzenia,

4) numer PESEL,

5) adres stałego miejsca zamieszkania,

6) wykształcenie,

7) przebieg praktyki zawodowej,

8) miejsce pracy i adres pracodawcy,

9) zawód wykonywany,

10) posiadane zaświadczenia kwalifikacyjne,

11) zakład, w którym będzie możliwe przeprowadzenie egzaminu.

Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie dokonania opłaty za sprawdzenie kwalifikacji w wysokości 152 zł. Właściwy organ dozoru technicznego, po stwierdzeniu kompletności wniosku, wyznacza termin egzaminu sprawdzającego kwalifikacje, powiadamiając o nim niezwłocznie wnioskodawcę. Egzamin składa się z dwóch części, tj. z egzaminu ustnego z wiedzy teoretycznej oraz z egzaminu praktycznego polegającego na sprawdzeniu umiejętności w zakresie obsługi i konserwacji urządzeń technicznych. Szczegółową tematykę egzaminu ustala komisja kwalifikacyjna w zależności od rodzaju i zakresu kwalifikacji, o których sprawdzenie ubiega się osoba zainteresowana, i podaje ją do wiadomości tej osobie, na 14 dni przed terminem egzaminu.

Kategorie uprawnień do obsługi suwnic i cięgników według klasyfikacji Urzędu Dozoru technicznego oraz Transportowego Dozoru Technicznego.