Czy pracodawca ma obowiązek dać wolne pracownikowi na szczepienie przeciw COVID-19? Które szczepienia są obowiązkowe?

10 maja ruszyła rejestracja na szczepienie przeciw COVID-19 dla wszystkich chętnych powyżej 18 roku życia. Szczepienia mają charakter dobrowolny, czego skutkiem jest brak obowiązku udzielenia dnia wolnego od pracy dla chcących się zaszczepić.

Szczepienie w zakładzie pracy będzie możliwe tylko, kiedy pracodawcy uda się zebrać minimum 300 chętnych. Dodatkowo pracodawca musi nawiązać współpracę z wybranym podmiotem wykonującym działalność leczniczą zgłoszonym do oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia jako punkt szczepień. Pracownicy będą szczepieni dostępnym rodzajem szczepionki w danym terminie w punkcie szczepień. Szczepienia mogą być wykonywane w spełniających odpowiednie warunki zakładach pracy lub w placówkach medycznych.

Jeśli pracownik posiadający inny termin na szczepienie zostanie zgłoszony za pośrednictwem formularza przez pracodawcę do szczepień w zakładzie pracy bierze udział w tym szczepieniu, którego termin jest wcześniejszy. Drugi termin zostanie anulowany w momencie wystawienia elektronicznej karty szczepień.

Więcej o szczepieniach w zakładach pracy w artykule:

https://asystentbhp.pl/zalecenia-dotyczace-szczepien-w-zakladach-pracy/

Szczepienie przeciwko COVID-19 – szczepieniem nieobowiązkowym

Pracownicy, których zakłady pracy nie organizują akcji szczepienia przeciw COVID-19, aby się zaszczepić muszą sami się zarejestrować. Jeśli pracownik chce poddać się szczepieniu w godzinach pracy powinien poinformować pracodawcę o dacie szczepienia z możliwie dużym wyprzedzeniem. Pracodawca może udzielić mu na ten czas zwolnienia od pracy.  Część firm decyduje się na przydzielenie całego dnia wolnego szczepionym pracownikom. W przypadku szczepień dwudawkowych pracownicy otrzymują dwa dni wolnego. Decyzja ta zależy od woli pracodawcy. To właśnie on decyduje czy pracownikowi za godziny lub dzień, w którym poddał się szczepieniu zostanie wypłacone wynagrodzenie, a także na jakich zasadach nieobecność pracownika zostanie usprawiedliwiona.

Pracownik, któremu termin szczepienia przydzielony został w godzinach pracy, w przypadku kiedy pracodawca nie chce mu udzielić dnia lub godzin wolnych od wykonywania pracy, może wystąpić z wnioskiem o urlop wypoczynkowy, urlop na żądanie lub o wyjście w celu załatwienia spraw osobistych.

Wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego – https://asystentbhp.pl/akty_prawne/PDF/D093.pdf

Kodeks pracy o wyjściu w celu załatwienia spraw osobistych:

„Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek w celu załatwienia spraw osobistych. Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku…”

Po udzieleniu pozwolenia na wyjście w celu załatwienia spraw osobistych pracownik powinien odrobić czas nieobecności w pracy w późniejszym terminie.

Obowiązkowe szczepienia ochronne

Obowiązkiem szczepień ochronnych są objęte następujące choroby zakaźne:

• • błonica;
  • gruźlica;
  • inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae typu b;
  • inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae;
  • krztusiec;
  • nagminne zakażenie przyusznic (świnka);
  • odra;
  • ospa wietrzna;
  • ostre nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis);
  • różyczka;
  • tężec;
  • wirusowe zapalenie wątroby typu B;
  • wścieklizna;
  • zakażenia wywołane przez rotawirusy.

Obowiązkowe szczepienia ochronne są prowadzone zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu.

Osoby, określone na podstawie art.17 ust. 10 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie Art. 17 ust. 10 pkt 1.

Art. 17. Pkt 10 Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:

1. wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych,
2. osoby lub grupy osób obowiązane do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, wiek i inne okoliczności stanowiące przesłankę do nałożenia obowiązku szczepień ochronnych na te osoby,(…)

– uwzględniając dane epidemiologiczne dotyczące zachorowań, aktualną wiedzę medyczną oraz zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia.

Wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do jego wykonania. Obowiązkowego szczepienia ochronnego nie można przeprowadzić, jeżeli między lekarskim badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzonym w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia a tym szczepieniem upłynęło 24 godziny od daty i godziny wskazanej w zaświadczeniu.

Pracodawca ma obowiązek zapewnienia szczepień ochronnych pracownikom szczególnie zagrożonym wystąpieniem niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń występujących w miejscu pracy.

Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych.

W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych zadaniem pracodawcy jest stosowanie wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczających stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Według kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek:

1. oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
2. informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
3. stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:

• • utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników;
  • przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2013 r. III PK 45/12 pracodawca ma obowiązek oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą na określonym stanowisku, ujmując go w kartach oceny tego ryzyka. O ryzyku należy pracownika poinformować, przekazując jednocześnie wiedzę o środkach zapobiegania negatywnym dla zdrowia lub życia skutkom warunków pracy. Obowiązek przeciwdziałania chorobom zawodowym i innym chorobom występującym w środowisku pracy obejmuje po pierwsze ocenę, na jakie choroby pracownicy mogą zapaść, a po drugie zastosowanie środków ochronnych, np. w postaci szczepień.

Szczepienia pracownicze określone w:

• rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz. U. poz. 40),
• rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 716 oraz z 2008 r. poz. 288)

– są finansowane w całości przez pracodawców, z wyjątkiem szczepień przeciw WZW typu B pracowników wykonujących zawody medyczne, które są finansowane ze środków publicznych.

Główny Inspektor Sanitarny zaznacza, że szczepienia są jedną z najbardziej skutecznych metod działania przeciw chorobom a ich stosowanie w przeciwdziałaniu chorobom zakaźnym nie może być zastąpione innymi środkami ochrony.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy  (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. W sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632)
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753, z 2019 r. poz. 2118 oraz z 2020 r. poz. 1964)
4. Wyrok Sądu Najwyższego Sygn. akt III PK 45/12  Dnia 19 kwietnia 2013 r.
5. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego . w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2021 (Dz. Urz. z 26 października 2020 r. poz. 90)
6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632)

Źródło:

https://www.gov.pl/web/szczepimysie

https://www.gov.pl/web/zdrowie

https://www.gov.pl/web/gis