Instalacja odgromowa w zakładzie pracy

Każdy zakład pracy powinien być wyposażony w instalację odgromową, która to pozwoli na bezpieczne wykonywanie pracy także w czasie burz i ulew.

Instalacje odgromowe (piorunochronne) obiektów budowlanych mają za zadanie przejęcie i odprowadzenie do ziemi ładunku wyładowania piorunowego. Służą one więc głównie do ochrony przed bezpośrednim uderzeniem pioruna w chroniony obiekt (ochrona zewnętrzna). Instalacje odgromowe odgrywają również rolę w zakresie ochrony wewnątrz obiektu przed skutkami rozpływu prądu pioruna w urządzeniu piorunochronnym (ochrona wewnętrzna).

W niektórych przypadkach do stosowania systemów ochrony odgromowej jesteśmy zobligowani poprzez rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W rozporządzeniu tym stwierdzono:

• zgodnie z § 53 ust. 2 budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych;
• § 183 ust. 1 pkt. 10 dotyczący ochrony wewnętrznej stanowi, że w instalacjach elektrycznych należy stosować urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej;
• § 184 ust. 1 zawiera zalecenie stosowania uziomów instalacji elektrycznej w postaci metalowych konstrukcji budynków, zbrojeń fundamentów oraz innych metalowych elementów umieszczonych w niezbrojonych fundamentach stanowiących sztuczny uziom fundamentowy.

Wymagania dotyczące ochrony odgromowej obiektów budowlanych określa czteroczęściowa norma serii PN-EN 62305.

Norma PN-EN 62305-2 wprowadza cztery klasy urządzenie piorunochronnego (LPS), które powinny być wybierane na podstawie oceny ryzyka powodowanego przez prądy piorunowe. Porównanie wyznaczonych wartości ryzyka z wartościami uznanymi za tolerowane pozwala ustalić potrzebę stosowania środków ochrony odgromowej i dobrać odpowiednią ich skuteczność.

W skład instalacji piorunochronnej obiektu budowlanego wchodzą:

• zwody przeznaczone do bezpośredniego przyjmowania wyładowań atmosferycznych;
• przewody odprowadzające, łączące zwody z przewodami uziemiającymi lub uziomem fundamentowym;
• przewody uziemiające łączące przewody odprowadzające z uziomem;
• uziomy, czyli elementy metolowe lub zespoły elementów metalowych umieszczone w gruncie i zapewniające z nim połączenie elektryczne.

Wymagane jest, aby w pierwszej kolejności jako elementy instalacji piorunochronnej wykorzystać naturalne elementy konstrukcyjne występujące w obiekcie. Jeżeli części naturalnych brak istnieje potrzeba ich uzupełnienia. W normie podane są szczegółowe zasady doboru poszczególnych sztucznych elementów instalacji.

Dla prawidłowej ochrony odgromowej budowli istotne znaczenie odgrywa dobór siatki zwodów, liczby przewodów odprowadzających, rezystancji uziomów i koordynacji urządzeń piorunochronnych z instalacjami elektrycznymi.

Zwodami mogą być przewodzące elementy konstrukcyjne obiektu tzw. zwody naturalne lub przewody umieszczone tylko w celach ochrony odgromowej, tzw. zwody sztuczne. W większości obiektów budowlanych są to zwody poziome niskie, które powinny być mocowane w sposób trwały na powierzchni dachu wykonanego z materiału niepalnego lub trudno zapalnego.

Norma podaje wymagania dotyczące układania zwodów nad dachami pokrytymi strzechą (wymóg zachowania odległości 0,15 m pomiędzy zwodem a pokryciem dachu), zalecenia dotyczące ochrony obiektów o wysokości powyżej 60 m przed wyładowaniami bocznymi oraz zasady wyznaczania wymaganych odstępów izolacyjnych dla eliminacji przeskoków iskrowych.

W normie PN-EN 62305 określono szczegółowe wymagania dotyczące odległości pomiędzy przewodami odprowadzającymi w zależności od klasy urządzenia piorunochronnego i zalecenia dotyczące mocowania tych przedmiotów.

Do celów ochrony odgromowej norma PN-EN 62305 wprowadza dwa typy uziomów:

• typ A, do którego należą uziomy pionowe oraz poziome dołączone do każdego z przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej;
• typ B, do którego zaliczamy uziomy otokowe, kratowe i fundamentowe.

W normie podane są zasady wyznaczania minimalnych wymiarów uziomów w zależności od klasy urządzenia piorunochronnego oraz rezystywności gruntu. 

Zestawienie aktualnych norm dotyczących ochrony odgromowej
PN-EN 62305-1:2011	Ochrona odgromowa – Część 1: Zasady ogólne
PN-EN 62305-2:2012	Ochrona odgromowa – Część 2: Zarządzanie ryzykiem
PN-EN 62305-3:2011	Ochrona odgromowa – Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia
PN-EN 62305-4:2011	Ochrona odgromowa – Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach
Zestawienie norm dotyczących wymagań stawianych (od strony materiałowej) elementom/ składnikom użytym do wykonania instalacji odgromowej
PN-EN 62561-1:2017		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 1: Wymagania dotyczące elementów połączeniowych
PN-EN 62561-2:2012		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 2: Wymagania dotyczące przewodów i uziomów
PN-EN 62561-3:2017		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 3: Wymagania dotyczące iskierników izolacyjnych (ISG)
PN-EN 62561-4:2018		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 4: Wymagania dotyczące uchwytów
PN-EN 62561-5:2018		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 5: Wymagania dotyczące uziomowych studzienek kontrolnych i ich uszczelnień
PN-EN 62561-6:2011		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) – Część 6: Wymagania dotyczące liczników udarów piorunowych (LSC)
PN-EN 62561-7:2012		Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) -Część 7: Wymagania dotyczące substancji poprawiających jakość uziemień

 

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1065).